1. De leeden mede verleeden weecke eenighe daeghen bijeen geweest zijnde, was om de absentie van sommige noch nyet besonders bij der handt genoomen, maer de zaecken ’t meerendeel tot deese weecke uytgestelt.

2. De gedeputeerden van de synode van Noord-Hollandt presenterende zeeker boeck bij Abraham Doorselaer, predicant tot Enckhuysen, ende eenen Austrosylvius uyt laeten ghaen tegens de mennonisten, dat zeer gepreesen wierde, is ’tselve boeck ende dedicatie aengenomen, sonder prejuditie van de resolutie ende hem tot vereeringhe toegeleyt eens 200 £.

3. Zijn daernae ter occasie van ’t II^e point van beschrijvinge geleesen ende in deliberatie geleyt de poincten beghreepen tot advijs van Committeerde Raeden streckende tot beneficie van de gemeene middelen ende specialijcken tot beneficie van ’t middel van de bieren, daerop de leeden verscheyden consideratiën moveerden, doch tot eyntelijcken eenparichlijcken geresolveert op het 3^e, 7^e, 10^e, 11^e ende 12^e pointen, dat alle smockelaers sullen werden geweert ende de soldaten in guarnisoen werdende verboden eenige soetelaers off smockeltappers te hebben; datte cedullen bij de luyden zelffs offte haer dienstboden moeten werden gehaelt op haer eygen naem ende nergens anders ingebracht; dat alle compositiën ende slingermaenden sullen werden geweert; tot dien eynde de bieren van nu aff verpacht voor neegen maenden ende naederhandt voor een jaer ende telckens inghaen prima augusti; dat geen cuypers off brouwers eenige vaeten van de vloer off uytte cuyphuysen mogen brenghen dan behoorlijck geijckt ende gebrandt zijnde ende eyntelijck dat alle diegheene die cleyn bier van drie gulden ende minder sullen willen tappen geen gelaeghen sullen moghen setten, ende belanghende de resterende poincten datte zelve op naenoen eens sullen worden geresumeert om te sien off de leeden dienthalven meede tot eenparichheyt sullen worden gebracht.

4. Op het 22^e point van beschrijvinge om volgens de petitie van de Raedt van State tot vervallinge van de groote costen voor Breda gemaeckt boven ’t millioen bij de generale petitie geeyscht te consenteren in noch een halff millioen, waeren verscheyden leeden difficijl, voornaementlijck Enckhuysen, willende alvooren aengeweesen hebben waer buyten negotiatie dit gelt soude connen werden gevonden; dan de meeste leeden verstaende dat tenminsten de weederhelffte van’t millioen vooreerst behoort te werden ingewillight, om de andere provintiën te beeter te connen daertoe disponeren ende dat op te reste bij geleegentheyt soude mogen werden gelet, is in diervoeghen eyntelijck geconcludeert geworden.

5. Zijn effter voorgeweest de correctiën van de heeren Committeerde Raden ingestelt op ’t beneficiëren van de bieren, te weeten het 1^e, 2^e, 4^e, 5^e, 6^e, 8^e ende 9^e pointe; dan ijder point hebbende zijn opposanten, heefft daerom alsnoch daerinne nyet geconcludeert connen worden, alleenlycken op ’t confineren van de biersteeckers op een plaetse de meeste leeden eens zijnde, zijn de heeren van Haerlem, Delfft ende Monnickedam versocht haer daerop naerder te doen lasten ende dat alsdan de poincten naerder souden werden geresumeert.

6. Die van Leyden ende Alckmaer meede gesommeert zijnde om haer naerder te verclaeren opte resolutie genomen over ’t beneficiëren van de brandewijnen, met een taux van stoopen ende andersints, persisteerden bij haer difficulteyten, sodat meede geen conclusie inne ghenomen heefft connen werden.

7. Op ’t versoeck van de ingeseetenen van ’t dorp van Calff bij de Wormer om haer Calverlanden wegens ’t opmaelen van de nyeuwe meeren te mogen becaden, mits daertoe hebbende vrijdom van de XL^e penning ende van de verpondinge van de landen daertoe van nooden ende commissie van tauxateurs, gehoort het advijs van heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier waeren de leeden van verscheyden opiniën, eenighe ’t versoeck als ’t leydt toestaen ende andere alleen den XL^e penning, andere ’t advijs van de heeren van de Reeckeninge daerop alvooren willende gehoort hebben ende dat daeromme oock opgehouden is in resumptie.

8. Is geleesen een missive geschreeven aen Zijn Hoogheyt volgens de resolutie om zijn persoon wat nauwer ghaende te willen slaen ende nyet te pericliteeren in soodanige dangereuse functiën als men van tijdt te tijdt is verstaende, maer andere officiers ende soldaten ’tselve te willen beveelen, wiens werck het is, dewelcke bij alle leeden geapprobeert is ende verstaen dat aen onse gedeputeerden in ’t leger sal worden affgesonden, met last om Zijn Hoogheyt daertoe meede mondelinghe te vermaenen ende alsdan den brieff over te leeveren.

9. Den agent Boswel van Engelant voor eenige uytte Generaliteyt gecommitteerd op zijn voorgaent versoeck openinge ende lecture gedaen hebbende van ’t tractaet tussen de twee cronen van Engelant ende Vranckrijck gemaeckt, ende versoeckende daerop alsnu naerder antwoordt ende resolutie belanghende den last deesen aenghaende aen onsen gecommitteerden nae Hamburch te gheeven, worde verhaelt datte gedeputeerde uytte lecture ijder wel yet onthouden hadden, maer dattet zelve geconfronteert zijnde, nyet volcomentlijck en accordeerde, soodat nu in consideratie compt off men copye zal versoecken off alvooren het rapport van de gedeputeerden hooren, Zijn Ma.^t geen copye willende presenteeren omdat hem uyttet tractaet tussen Vranckrijck ende ons copye versoeckende sulcx langen tijdt geweygert was.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen dat men den agent Boswel zal aenseggen datte gedeputeerden uytte lecture de zaecken nyet ten vollen hebben connen begrijpen ende dat Zijn Ed.^t daerom wordt versocht bij geschriffte naerder openinge te doen ende eclarcissement van de duysterheden die bij den gedeputeerden daerinne alsnoch daerinne werden bevonden, omme alsdan daerinne naerder geresolveert te mogen werden.

10. Het versoeck van de Calverlanden te becaeden naeder geresumeert zijnde beneffens ’t advijs van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier, conden de leeden daerop malcanderen nyet verstaen ende is eyntelijck goedgevonden de pointen in ’t advijs in bedencken te houden ende op ’t vorder te verstaen ’t advijs van de heeren van de Reeckeninge.

11. De correctiën opte bieren naerder geresumeert zijnde, is vooreerst geresolveert datte biersteeckers in de steeden sullen werden gereguleert bij malcanderen op een, twee offte meerder plaetsen als nae geleegentheyt van de steeden sal te passe comen, mits dat deese resolutie geen inghangh sal neemen voor de verpachtinge die nae de naestaenstaende volghen zal ende dat interim de heeren van Monnickedam versocht werden haer principalen daertoe meede naerder te disponeren. Ende is daerbeneffens meede verstaen dat den eenparigen impost allomme zal werden gepractiseert, werdende de resteerende poincten effter gehouden in advijs, behalven dat op ’t gemoveerde van de heeren van Rotterdam meede verstaen is dat gheen cuypers noch brouwers haer vaten, groot off cleyn, ongeijckt ende ongebrant van haer vloer off cuijphuysen sullen mogen laeten ghaen ende dat de brouwers daerinne ook geen bier in sullen uytleeveren opte verbeurte van ’t bier ende 20 £ op ijder vat, alles in conformité van ’t placcaet op ’t ijcken ende branden van de vaten geëmaneert, ’twelck oock naerder sal worden geresumeert ende nae deese resolutie gerecht in cas daer yet aen moghte ontbreecken.

12. Abraham Doreslaer ende Austrosylvius is op haer naerder instantiën ende omdat sij eenige meerder exemplaeren aen eenige hadden gedistribueert, toegestaen augmentatie van haere vereeringe van 200 tot 300 £.

13. De burgemeesteren ende regenten van Wormer is toegestaen tot ontlastinge van ’t water haer mettet drooghmaecken van de enge Wormer toe te comen, te mogen maecken een sloot 60 roeden langh ende 4 roeden wijdt [ende] de landen daertoe nodigh te verdelven, te mogen aenneemen tot tauxatie van 2 mannen van weederzijden bij hun ende de geïnteresseerde te kiesen ende dat haer daervan brieven in forma sullen werden gegheeven.

14. Belanghende de correctiën op ’t stuck van de bieren in omvraeghe gebracht zijnde off voor de verpachtinge yet anders soude dienen vastgestelt boven ’tgunt dat geaccordeert is, meende de heeren Edelen, Haerlem, Rotterdam ende andere dat vast most werden ghestelt dat boven de 12 stuyvers geen scheynen off dunne bieren vrij van impost souden mogen worden gebrouwen off dat alles op 18 stuyvers eenparich behoort te werden geconsenteert, dan soude in sulcken cas het middel daerdeur sulcken crack krijghen, dat op verre nae nyet soude opbrengen als nu doet, sustinerende daerbeneffens tegens Enckhuysen, ons ende andere, dat se wel van 12 stuyvers conden brouwen als de dickbierbrouwers deurdien geen dun sonder voorghaende dick can worden gemaeckt. Daerover verscheyden discoursen vallende ende contrarie allegatiën, heefft in de saeke geen conclusie genomen connen werden, maer is effter het ijcken ende branden van de tonne volgens de placcate bij alle leeden geapprobeert ende verstaen de brouwers te lasten haer daernae te reguleren.

15. Daernae zijn voorgeweest de consideratiën bij de heeren Committeerde Raden gemoveert op ’t stuck van de zeep ende dienthalven nae deliberatie goedgevonden, dat sonder billet geen zeep soude mogen worden uytgeslaegen; datte slijters nyet sullen mogen woonen in pothuysen van de zeepziedershuysen; datte billetten bij de luyden zelff op haer eygen naem behooren te werden gehaelt; dat alle compositiën ende frauden daerinne sullen werden geweert; dat meede in de generale ordonnantie zal worden gestelt dat de bewinthebberen van de Oost- ende Westindische Compagnie nyet en sullen mogen composeren van eenige waeren daer zij impost van schuldigh zijn; dat oock de vrijdommen van de middelen nyet verder sullen werden geëlargeert ende getrocken als’t de intentie is van de verleenders; datte heeren Staten, magistraten ende collegiën aenneemen ende haer verbinden sullen de placcaten ende ordonnantiën bij henluyden gemaeckt te maincteneren ende doen executeren ende de pachters ten zelven eynde de handt te bieden nae haer beste vermogen; dat op ’t merken van den zeep gevolcht zal worden het 3^e articule van de ordonnantie, dat in geen pothuysen noch kelders onder ende voor de zeepzieders eenige zeep zal mogen werden vercofft; dat dezelve eyntelijck nyet min als 1/8 part teffens van een ton sullen mogen uytslaen ende dat op ’t verpachten voor een jaer om de slingermaenden ende reedenen van Haerlem de last van eenige leeden naeder zal worden affgewacht, de rest gelaeten bij de ordonnantie.

16. Geresumeert weesende het 3^e point van de ordonnantie van ’t haertstedegelt spreekende van de brouwers, backers, steenhouers etc. van elck schouw dubbel ghelt te betaelen, dat is van ijder schouw 2 guldens, is ter occasie van deesen meede geleesen de ordonnantie op dit stuck anno 1627 geëmaneert, die ’tzelve expresselijck meedebracht alsmeede datten huurman ende eygenaer elck de helffte van dit middel souden hebben te betaelen ende dattet cort van de onvermogende over de rijcke soude mogen worden geslaegen; datte beschrijvinghe in de steeden bij geswooren personen sal moeten werden gedaen ende 2 quoyeren daervan gemaeckt, een voor Commiteerde Raden, een voor de steeden om de penningen daernae te moghen collecteren; datte zelve steeden de uytschrijvinghe aen de dorpen sullen doen ende datte Staten aen haer reserveren ’t naerder ondersoeck.

Waerop gedelibereert zijnde, meenden de heeren Edelen dat door onvermogenden geen andere als van de aelmose leevende conde verstaen werden ende dat men haer cort over de vermogenden soude vinde op ten voet ende nae advenant van de 200^en penning; datte uytschrijvinge aen de dorpen bij Committeerde Raden behoort gedaen te worden ende nyet bij de steeden; dat oock de quoyeren van de dorpen aenpart gemaeckt ende haer betaelinge bij Committeerde Raden hoort gedaen te werden ende nyet aen de ontfangers van de steeden. D’ander leeden seyden dat de quoyeren gemaeckt ende de uytschrijvinge gedaen behoort te worden opten ouden voet volgens de resolutie opte laetste vergaderinge genomen bij eenige leeden al in ’t werck gestelt ende mitsdien nyet in zijn geheel ende dat daerom daerinne geen veranderinge conde vallen; dan de Edelen opiniatrerende, is deese saecke opgehouden moeten werden in resumptie.

17. Is bij domini Festo, Walaeo ende Rivet gepresenteert den gedruckten bijbel soo die bij haer uyt last van de heeren Staten uytten originelen text was getranslateert, versoeckende dattet zelve aengenaem moght zijn. Daerbij de zaecke is gebleeven, werdende dezelve voor haer moeyten bedanckt.

18. Zeeger Pouwelsz. tot Hoorn zeecker houtzaeghmolen aldaer vercofft hebbende dien in Zeelant getransporteert is ende versoeckende mitsdien van de verpondinge van 20 £ daerop gestelt ontslaeghen te sijn, is ’tselve versoeck toegestaen als reedelijck, mits bij de Committeerde Raden sorge gedraegen werdende, so daer een ander molen in plaetse werdt gestelt, dat die weeder met de verpondinge magh werden beswaert.

19. Den rector ende senaet tot Leyden is toegestaen vrijdom van de impost van de wijnen die opte promotiemaelen werden geconsumeert ter quantiteyt van een halff aem.

20. De gedeputeerden in ’t leeger om gelt schrijvende omdat haer bot haest ten eynde is ende nu het meeste gelt van nooden is ende de meeste oncosten gemaeckt werden, is verstaen dat opte pointen van beschrijvinge op deesen serieus reguard zal worden genomen.

21. Geleesen weesende de resolutie opte correctiën van de zeep eenparich genomen, is daermeede geconformeert ende verstaen datte zelve in de ordonnantiën so generael als particulier sullen werden geïnsereert ende specialijck meede dat geen zeepzieders in kelders oft pothuysen voor haer huys seep sullen mogen vercoopen opte verbeurte van 50 gulden.

22. De cruydeniers, mette olye- ende traencoopers tot Amsterdam is op haer versoeck toegestaen denzelven pacht effter in continuatie te mogen hebben voor gelijcke somme als ’t verleeden saeysoen hebben gehadt, mits dat andere steeden die ’t begheerden ’tzelve van gelijcken vrij soude staen.

23. Belanghende het 1^e point van beschrijvinge is goedtgevonden te arresteeren het placcaet ende ordonnantiën so generael als particulier van de middelen comende in toecomende verpachtinge, werdende alleenlijcken bij eenige leeden zeeckere duysterheyt in de ordonnantiën van de waghe op ’t betaelen van de impost van de kaese gemoveert, daerop naerder soude werden geresolveert.

24. Noopende de ordonnantiën van de brandewijnen ende omme dezelve te arresteeren volgens de leste correctiën bij resolutie vastgestelt, conden de heeren van Leyden ende Alckmaer haer alsnoch nyet naerder verclaeren, waeromme voor dit saeysoen daer geen uytcompste in heefft connen werden gevonden.

25. De gedeputeerden van den vorst van Brandenburch van den keyser opten lesten electoraeldach te Regensburch verkreeghen hebbende brieven van toesegginge van den keyser van al sijn volck ende ’t Spaens volck uytte landen van Westphalen, Marck ende Cleeff te sullen lichten indien den landgraeff van Hessen ende wij daertoe meede willen resolveren, ende versoeckende daeromme dat volgens voorgaenden toezegginge daerinne alsnu nyet swaerhooffdich wilden zijn ende dat wij meede den landgraeff van Hessen daertoe wilden disponeren tot ruyminge van Lipstat, Ham ende andere plaetsen meer, is goedtgevonden alvooren daerop te verstaen ’t advijs van Zijn Hoogheyt den prince van Oragnen.

26. Meede in deliberatie geleyt zijnde wat vereeringe men de translateurs van den bijbel over de presentatie van denzelven ende van haere moeyten soude moghen doen, worde verstaen ende goedtgevonden dat men soude affwachten wat ter Generaliteyt in deesen zal worden gedaen, om alsdan te letten off noodigh is verder te ghaen.

27. Den dijckgraeff ende heemraden van Geestmerambacht, van Schaegen ende Vrijdorpercoggen gaeven bij regte te kennen dat zij nyet geweeten hebben de intentie van de steeden Hoorn, Enckhuysen, Medenblik, noch van de heeren commissarisen opte leste inspectie van de Westvriesche dijcken ende omringh geweest zijnde, wel min datte zelve soude strecken tot een generale verstoelinge, dat sij daerom oock de leste vergaderinge zeecker request overgelevert hadden om te hebben copye van de requeste bij dezelve leeden geëxhibeert ende daertegens te seggen ’tgunt haer geraeden duncken soude; datte zelve requeste so sij meenen nyet en is geleezen; dat zij daerom nyet eens gehoort zijn; dat deese saecke veele onlusten ende ontroeringen in ’t landt ende verminderinge van gemeene lasten ende contributiën nae hem sleepen sal, datter een eeuwige verstoelinge eens uyt laste van de graeff eens voor al in ’t jaer 1337 gemaeckt is; dat alleen in reguarde van Valckoogh ende Ooterleeck eenige exemptie gedaen is; datt over de 300 jaeren deese saecke gerust heefft sonder dat oyt een woordt van de generale verstoelinge is gerept, maer wel dat men om de zee wat toe geeven ende de dijcxlasten te verminderen, Medemblick soude buytendijcken ende andere gelijcke voorslaegen meer; dat zelffs oock deese zaecke bij den Hoogen Raede tot Mechelen, bij occasie van ’t proces over de 900 roeden dijcks bij Winckel, definitivelijck is getermineert; dat daerom partijen daerbij hadden hooren te rusten, in allen gevalle dat wijl haer ’t privilege van voor haeren ordinaris rechter geroepen te worden nyet en can worden onttrocken; dat daeromme de delegatie aen den Hogen Raedt geen plaetse con hebben ende dewijl deese resolutie haer ongehoort genomen is, versochten daeromme datte zelve gerevoceert ende zij voor de ordinaris justitie moghen werden gerenvoieert, tevreeden zijnde dat hierentusschen opte periculeuste plaetsen van den dijck sodanige voorsieninge werde gedaen als tot verseeckeringe van dezelve ende van ’t landt van nooden weesen zal.

Hierop gedelibereert zijnde, wierde bij de heeren van Hoorn, Enckhuysen ende ons zeeckere contrarie reedenen geallegeert waeromme dit versoeck geen plaetse conde hebben ende daerom geconcludeert dat gepersisteert moght werden bij de resolutie. Die van Alckmaer sustineerden daertegens datte delegatie geen plaetse conde hebben als strijdende tegens het privilege van ’t landt; dat nyemant zijn ordinaris rechter can worden onttrocken; dat zaecken van dijckage nyet voor den Hoogen Raedt connen coomen als bij appèl volgens het 22^en articul van haer instructie; dattet Hoff Provintiael geauthoriseert is van oude privilegen kennisse te neemen ende andere reedenen meer, die bij ons gesolveert weesende, is eyntelijcken verstaen dat onvermindert de resolutie de heeren van Hoorn cum sociis copye zal gegeeven werden van ’t versoeck, om daertegens te seggen dat haer geraeden duncken zal mits dat interim sorghe sal werden gedraghen datte dijcken nae behooren verseekert ende het landt buyten pericule van inundatie werden gestelt.

28. De ordonnantiën van ’t kleynzeegel is verstaen dat om de ampliatiën te beeter in train te brenghen allomme zal worden gepubliceert ende gepractiseert; dan belanghende de obligatiën onder de handt off dezelve nae advenant de somme meer off min sullen gheeven off met een somme mogen volstaen, is goedgevonden eens naerder te resumeren.

29. Op ’t versoeck van de heeren van Leyden is verstaen dat de verpondinge van zeecker volmolen daermeede sij in verpondinge zijn beswaert ende in Oegstgeesst getransporteert is, daer zij effter beswaert is met 20 £ op haer quoyer, zal werden affgeschreeven ende datte zelve molen mits eens betaelende ende de gemelte verpondinge tot Oestgeest zal mogen volstaen.

30. Den ontfanger Reael van Amsterdam remonstreerde datte maekelardijen tegens 1/3 van de gulden per cento voorheenen bij hem genooten, alsnu in zijn reeckeninge de anno 1634 hem geroieert waeren, versocht dat voor dat jaer hem moghten gepasseert worden om geen haspelinge in zijn reeckeningen te veroorsaecken ende alsso hij maer 2200 £ aen tractament treckt, daerop hij drye dienaers moet onderhouden ende dat voor een ontfangh van 27 à 2800.000 £ daer zijn vaeder anno 1595 als maer 300.000 £ ontfangen heefft ’tselve tractament genooten heefft ende mitsdien in zijn reguard particuliere reedenen dienen, versocht daerom opte verhooginge van zijn tractament naerder voor commissarisen gehoort te moghen werden. Is verstaen dattet advijs van de heeren Committeerde Raden op dit versoeck alvooren eens zal werden gehoort.

31. Op ’t gemoveerde van de heeren van Delfft is toegestaen aen den aenneemer van ’t maecken van de tombe epitaphie steen metten aencleeven vandien noodigh tott een eerteycken van den admiraal Pier Heyn, daertoe bij den heeren Staten-Generael vijffduysent gulden geaccordeert zijn, vrijheydt van de grove waeren, mits dat opte verpachtinge ’tzelve zal worden genotificeert ende de heeren van Delfft sorge sullen draeghen dat daer nyet particuliers onder en speele.

32. Zijn geleesen de reedenen bij den vice-admirael Lyeffhebber geallegeert ter Generaliteyt om dewelcke hij zijn dimissie aldaer versocht ende na genomen advijs van Zijn Ex.^tie van de Staten-Generael dezelve oock becomen heefft, daerover bij de heeren van Rotterdam voornamentlijck eenigh misnoegen werde bethoont dat buyten kennisse van deese provintie sulcx geschiet was, wiens vice-admirael hij was, effenwel tegens de zaecke zelff nyet hebbende, maer meenende dat op een ander maniere hadde behoort gelicentieert te worden nae zijn meriten, daeraff zij noch een staeltjen waeren verhaelende, dat nyet wel en docht.

Hierop gedelibereert zijnde, wierde bij meest alle leeden verstaen dat tegens de admirael Dorp ende deesen Lyeffhebber noch verscheyden stucken overgeleevert waeren van beganghene faulten onder zeeckere gedeputeerden berustende die zij verstonden dat opgesocht, naerder geëxamineert ende een eynde van gemaeckt behoort te worden, ende dat in plaetse van de absente heeren eenige andere souden mogen werden gesurrogeert; dat men hierentussen despicieren zal nae een ander gequalificeert persoon om in desselffs plaetse te gebruyken; dat oock geen betalinge van zijn verdiende maentghelden aen hem sal werden gedaen, sonder naerder last.

33. Is geleesen een brieff van Lodewijck Versen van den 22^en augusty uyt Baione vermeldende dat de scheepen van Colaert in de passage van den 2^en augusty aff al seylreedt gelegen hebben mette raes in ’t cruys, sterck 32 scheepen ende 24 van denzelve, daeronder 6 à 8 Duynkerckers, overbrenghende 3000 man, met 3 millionen aen ghelt, weesende onder dezelve drye groote Engelsse scheepen, de reste behalven de Duynkerckers weesende Hollandsche fluyten ende prinssen onderweghs genoomen, waervan hij de heeren Staten bij deesen was waerschouwende ende versoeckende dat deur de scheepen van den admiraal Dorp behoorlijck daertegens moght werden gevigileert.

Hierop gedelibereert zijnde, is goedtgevonden dat alles uytte Collegiën van de Raeden ter Admiraliteyt zal worden bijgebracht tot assistentie van de voors. vloote van Dorp dat eenichsints moghelijck zal zijn ende dat oock ordre zal worden gestelt, so den admirael om de vuylicheyt met zijn schip opcompt, dat een ander gequalificeert persoon het commando hierentusschen magh worden aenbevoolen.

34. Tot commissarisen over de aenstaende verpachtinge zijn gecommitteert binnen de ondergeschreven quartieren als volght; in ’t quartier van:

Dordrecht: Haerlem, Rotterdam

Haerlem: Edelen, Delfft

Delfft: Edelen, Amsterdam

Amsterdam: Schiedam, Enckhuysen

Goude: Gorchem, Hoorn

Gorchem: Dort, Alckmaer

Briel: Goude, Medenblick

Alckmaer: Leyden

Edam: Schoonhoven, met een van Committeerde Raden uyttet Noorderquartier

35. Den resident Cracouw gaff te kennen dat Zijn Ma.^t van Denemercken anno 1632 last gegeven hadde aen zijn commijsen aldaer omme alle scheepen daer comende te verijcken ende te hermeeten op haere juyste groote om daernae zijn thol te moghen heffen, daeruyt naederhant verscheyden confiscatiën ende oock questiën waeren ontstaen, om welcke te ontghaen bij eenige coopluyden van Amsterdam ende van ’t Noordercartier hem verthoonder voorgedraegen was off hij nyet soude connen te weeghe brenghen dat dit ghelt van de thollen in een lastghelt soude mogen verandert worden, in voeghen dat ijder schip van de last soude hebben te gheeven ¾ van een rijcxdaeler ende soude hij suppliant wel hoope hebben in deesen yet goedts te connen doen dan soude geerne weeten off alle de leeden aenghenaem moght zijn.

Waerop gedelibereert weesende, worde bij de heeren van Amsterdam, Hoorn ende ons versocht copye uyt deese remonstrantie omme dezelve met ons principalen te communiceren, alvooren daerinne te resolveren, ’twelck alsso goedgevonden is.

36. Denselven resident Cracouw voor deesen voorgeslaegen hebbende seeckere naerder ordre opte admiraelschappen onder de scheepen vaerende op Oosten ende Noorweeghen, bij de Admiraliteyten van Amsterdam ende ’t Noorderquartier geapprobeert ende bij eenige leeden alhier in bedencken gehouden, versocht meede daervan een affscheyt te mogen hebben om zijn doen daernae te rechten, worde bij eenige leeden zeeckere grieven wegens gemoveert; andere waeren noch nyet gereet, sodat goedtgevonden is deese zaecke op te houden totdatte vergaderinge compleet sal zijn.

37. Anthonis Gunter grave van Oldenburch remonstreerde aen de heeren Staten, hoe dat hetzelve landt mettet graeffschap van Eembden verclaert was neutrael bij den keyser ende voor sulcx gemaincteneert soude werden, in voeghen dat geenderhande chrijsvolck hun aldaer souden vermogen te inquartieren; dat deesen nyettegenstaende de Hessische troepen haer landt armata manu hadden geïnvadeert daerdoor zij nyet alleen de keysersse leegers naeder op haer hals haelen ende alsso haer neutraliteyt verliesen ende in den grondt souden werden geruïneert, maer dat de heele zedes belli aldaer soude werden gemaeckt, daervan deese landen de ongemacken naemaels wel deghelijck gewaer worden souden, ende alsso hij geresolveert is dezelve met gewelt van daer te doen delogeren ende de totale bederff van zijn landen ende luyden, bij consequentie deesen Staet meede raeckende, aff te weeren, versocht dat van hier hem tot alles de handt moght worden gebooden volgens de beloffte voor deesen aen hem gedaen, daervan de schrifftelijcke acte soude connen werden verthoont; dan is de deliberatie op deesen uytgestelt tot beeter geleegentheyt.

38. Noch zijn geleesen een goede quantiteyt requesten daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

39. Is geleesen zeeckere missive van den 20^en september van ons gedeputeerden in ’t leeger van inhoude dattet eerste halff millioen totte leegerlasten geconsumeert is ende dat het 2^e haer promptelijcken moet werden gefurneert om de aenneemers van de wercken van haer lijff te keeren, off dat so wel beghonnen ende costelijck werck nu bijcans ten eynde gebracht zijnde, zal moeten steecken blijven, daeruyt alsdan noch meerder confusie ende onverwachte swaricheeden voor ’t landt geschaepen zijn te ontstaen. Tot welcken eynde zij meede den heere Ripperda expres affgesonden hadden om de heeren Staten van alles goedt onderricht te doen ende het prompt furnissement van penningen met allen ijver te procureren sonder eenigh dilay. Is meede geleesen zeeker missive uytte Generaliteyt van den 18^en deeses, versoeckende prompt furnissement van de quote van deese provintie in ’t 2^e halff millioen ten eynde als vooren ende datte scheepsvrachten aen het derde dat alreede geeyscht is, souden mogen werden gecort.

Sijn meede binnengestaen de heeren Committeerde Raden verclaerende van dagh te dagh met brieven uyttet leeger besocht ende om ghelt aengemaent te worden dat zij nyet en hebben. Ende hoewel opte leste vergaderinge de negotiatie van 300.000 £ genochsaem geconcludeert ende vastgestelt was, immers dat eenige weynighe leeden haer last souden inschrijven, so was doch effenwel op sulcx nyet met allen gevolght, dan alsso in deesen geen keure en hebben souden van de beleegeringe van Breda een goede uytcompste sien ende Sijn Hoogheyt nyet t’eenemael discourageren wil in so dienstighen werck voor den Staet, daer hij zelffs so veel moeyten, fatigues ende periculen voor uytgestaen heefft ende so meenigh treffelijck soldaet voor gebleeven is, versochten daeromme op ’t alderserieuste dat tenminsten alsnu in dezelve negotiatie van 300.000 £ consent gedraeghen ende dezelve promptelijck uytgeschreeven ende gefurneert moght werden, ende dat daerbeneffens oock mochten werden gefurneert alle andere restanten van voorghaende consenten soo onder de leeden van ’t Zuyderquartier als van ’t Noorderquartier schuylende.

Hierop gedelibereert zijnde, verclaerden de heeren van Haerlem, Goude, Rotterdam ende Hoorn hiertoe noch ongelast te zijn, sodatte zelve versocht zijn op ’t spoedighste die last te willen becomen, ende belangende de restanten van voorgaende negotiatiën is bij de leeden van dit quartier meede verhaelt dat eenige aen de Admiraliteyten verstreckt ende te verwachten waeren, doch dat van sommige geen uytschrijvinge in ons quartier was gedaen, so om de onbehoorlijcke aenschrijvinge van de heeren Committeerde Raden alhier, alsmeede omdat de aenschrijvinge te hoogh gingh, bij exempel datte suppletie van ’t cort van de comptoiren voor een maent geconsenteert bedraeghende 49 à 50.000 £ nu op ’t £ uytgeschreeven was, dat nyet aen de man wilde, dan is de aenschrijvinge bij den raedtpensionaris geëxcuseert als een faulte van ’t schrijven van de klercken die in plaetse van te stellen “ter ordonnantie van de heeren Staten” gestelt hadden “ter ordonnantie van de heeren Gecommitteerde Raeden” ende in toecomende soude werden verhoedt, ende opte reste is verstaen ende geconcludeert dat beyde quartieren haer defecten suyveren ende op ’t spoedichste in deesen hooghen noodt aen landt furneren sullen, ten eynde hiervooren versocht.

40. Carel van Cracou resident ghaende in extraordinaris commissie nae Hamburch ende tot dien eynde hem bij de Generaliteyt toegeleyt weesende 1500 £ voor extraordinair oncosten, die hij van den ontfanger Doublet om gebreck van gelt nyet en can becomen, versocht alsso deese provintie meest raeckt dat bij dezelve hem tenminsten de helffte prompt gefurneert magh werden ende dat hij de weederhelffte offte oock de heele somme per wissel moghe trecken opten ontfanger Reael tot Amsterdam; dan is goedtgevonden hierop alvooren te verstaen ’t advijs van de heeren Gecommitteerde Raeden.

41. Is voorts bij de heere pensionaris Cats rapport gedaen van ’tgunt zeedert het scheyden van de leste vergaderinge gepasseert is. Ende vooreerst verhaelt dat belanghende ’t verpachten van de convoien verscheyden contestatiën tegens de provintiën gevallen zijn, oock verscheyden voorslaegen gedaen van aen Zijn Hoogheyt deese saecke te submitteren, van de zaecke uyt te stellen totte compste van deese vergaderinge, van de oude verpachtinge te continueren ende diergelijcke, die off aen d’een off aen d’ander zijde nyet aengenaem zijn geweest, in voegen dat eyntelijck geresolveert is mette verpachtinge voort te ghaen, daertegens dat deur den deurwaerder Hoeckgeest volgens seecker ingestelde ende hem behandighde acte protest ende tegens de pachters denunchiatie is gedaen van dat totten pacht nyet en souden werden geadmitteert; datte provintiën effter mette zaecke voortgevaeren zijn, so nochtans dat aen haer gereserveert hebben om binnen eenige weecken, so haer sulcx geraden dunckt, de pacht weeder aen haer te neemen sonder eenigh tegenseggen off pretensie daerover te behouden, daerbij de zaecke gebleven is.

Voorts was meede voorgecomen om ’t College van Dockum als weynigh incomen hebbende ende geen dienst doende aff te schaffen ende mettet College van ’t Noorderquartier te combineren, daertoe de provintiën inclinatiën hadden gethoont, waeromme ’tzelve alhier in poincte van beschrijvinge is gebraght; dat Willem Usselingh meede groote instantiën gedaen heefft ten eynde de heeren Staten wilden verstaen tot combinatie van de Sweedse ende Westindische Compagnien in Westindien tot meerder affbreuck van de Spagnert, ’twelck sonder interest van de Compagnie geseyt werde te connen geschieden, waeromme gerenvoieert was aen de vergaderinge van de XIX^en in Zeelandt om aldaer deese saecke smaekelijck te maecken; datten generael van de convoien tot Amsterdam Abbas overleeden sijnde, de heeren Staten-Generael tegens de intentie van deese provintie daertoe weeder geëligeert hadden eenen Heyndrick Stick, swaeger ende neeff van de ontfanger Hoeffijser, ende hoewel ’tselve nyet en is compatibel, dat effenwel nyet desisteeren off tot andere electie verstaen willen, maer voorslaen dat in Zelandt soude mogen werden verplaetst, sonder dat yet meer op gevolght is; dat oock den raedtsheer Witselt vanweegen den graeve van Eemden alhier aengecomen is geweest ende verthoont de inquartieringe van Hessische volck in ’t voors. graeffschap ende de periculen daeruyt voor haer ende deesen Staet te ontstaen, met versoeck dat hem de hand gebooden moght werden tot ontruyminghe van dezelve, tevreeden zijnde yet daertoe te contribueren dat op een ander plaetse haer moghten onthouden ende van alles versorcht worden; dat ten zelven eynde den heer van Swartsenburch ende Coenderts, gedeputeerden van Vrieslandt ende Groningen, heengesonden waeren om te sien hoeverre deese zaecke met gevoeghlijckheyt sullen connen brenghen; dat oock clachten gevallen zijn bij eenen Cornelis Block boeckvercooper tot Leyden, van dat hij een partije boeken nae Engelant gesonden hebbende, dezelve daer geweert zijn ende geen boecken toegelaeten werden als die binnen Engelant zijn gedruckt; datten heer Joachimi gelast is om deesen voet in Engelant te helpen affschaffen so veel mogelijck is, doch dat daertoe cleyne apparentie is omdat van tijdt de tijdt de monopoliën in Engelant toeneemen ende nyet dan bij octroy ende compagniën langer werdt gedaen, daeruyt den coningh een goedt vordel weet te trecken, daervan hij qualijck zal weesen te dimoveren; datten agent Boswel voor eenige commissarisen naerder openinge ghedaen hebbende van de duysterheeden opte leste conferentie overgebleeven, versocht hadde prompt antwoordt van de heeren Staten, dattet zelve heet affquam aengenaemer weesen soude als dilay; datte zelve gedeputeerden hadden gerapporteert datter van tweederhande tractaten tussen de twee croonen gesproocken was, met intentie om de Sweeden, ons, oock Savoien ende Denemercken daerinne te beghrijpen, te weten van een auxiliair tractaet bij ’twelcke Engelant belast wierde met 6000 man ende 30 scheepen à 150 lasten tot gemeenen dienst tegens Spagnen bij te brengen opten naeme van de prince Palatijn. Ende dat d’zelve in ’t werck gestelt werdende hierentussen vanweegen Engelant debvoiren aen den keyser ende Spagnen souden mogen werden gedaen om te comen tot restitutie van de Paltz ende in cas van weygeringe, dat men alsdan zeeckere ligue offensive ende defensive tegens Spagnen ende Oostenrijck soude mogen maeken ende dat Engelant tegens Spagnen alsdan zal moeten breecken; datte gedeputeerden over deese saecke geweest zijnde, beesigh zijn met zeecker antwoordt in te stellen, daer naemaels rapport van zal werden gedaen; dat vanweegen Zijn Ma.^t van Polen aen die van Dansick iure regio et ex dominio maris weeder seecker thol geeyscht is opte scheepen ende goederen gelijck als geduurende de oorloge bij den coningh van Sweeden lestmael is geschiet; dat deese saecke zeer hoogh opgenomen wordt ende de provintiën haer verwonderen dat van hier nyet geïnsisteert wordt om een agent tot Dantsick te houden ende sodanige saecken voor te comen; datten ambassadeur Joachimi zijn affscheyt genomen heefft ende daerbij versocht dat op eenige poincten in Engelandt telckens trotterende, hem naerder last moght werden toegesonden; dat Aisma oock insisteert teneynde tot affschaffinge van de thol opte Elve van Engelant ende hier naerder debvoiren moghten werden ghedaen.

Op allen deesen gedelibereert zijnde, is ’t meerendeel gehouden voor een simpele notificatie, dan belanghende ’t verbot van de gedruckte boecken in Engelant dat naerder debvoiren sullen worden gedaen dat nyet alleen ’t verbot op deese, maer oock op allerhande waeren van Oosten ende Noorweegen daer comende ende verboden, alsmeede van traen, baleynen, booter ende diergelijcke waeren eens voor al magh werden affgeschafft.

42. Belanghende ’t versoeck van Zijn Ma.^t van Polen om te heffen den Sweedschen thol, dat opgesocht sullen werden den retroacten ende verbaelen bij onse ambassadeurs opte pacificatie tusschen de croone Polen ende Sweeden daervan gehouden ende alsdan naerder op geresolveert.

43. Noopende de thol van de Elve, dat Joachimi zal werden versocht Zijn Ma.^t van Engelant te beweeghen dat van die zijden aen Zijn Ma.^t van Denemercken debvoiren mogen werden gedaen om van de heffinge van deesen thol te supersederen, gelijck vanweegen deese provintiën Zijn Ma.^t daertoe meede serieuselijck zal werden versocht, laetende de voorder zaeken van ’t aenleggen van de schippers ende andere op zijn beloop totdat hierop antwoordt van Zijn Ma.^t zal zijn becomen.

44. Belanghende de clachten van de electie van Heyndrick Stick tottet generaelschap van de convoien tot Amsterdam, dat alvorens in deesen te resolveren, het overgesonden advijs van de raden ter Admiraliteyt op dit subject ingestelt zal worden geleesen ende geëxamineert.

45. Dirck van Steenbergen, geweldiger-generael van de custscheepen, versoeckende deputatie van commissarisen om voor dezelve eenige secrete openinge te doen van eenige zeezaecken van importantie, is ten dien fine gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Amsterdam, Rotterdam, Alckmaer ende Hoorn metten raedtpensionaris.

46. De heeren commissarisen rapporterende van de secrete saecke bij Dirck van Steenbergen voor haer geoopent, seggen dezelve van sodanighe gewichte bevonden te hebben dat zij den aengheever belast hebben hem als de persoon die ’t werck soude uytrechten te addresseren aen Zijn Ex.^tie omme aldaer meede dezelve openinge te doen ende bij denzelven gedirigeert te worden ten meesten dienste van den lande, ’twelck nae deliberatie bij alle leeden meede goedtgevonden is.

47. Is geleesen ’t antwoordt bij den gedeputeerden uytte Generaliteyt ingestelt om aen den agent Boswel te gheeven op ’t stuck van de bijeencompste tot Hamburch over de gemaeckte tractaten tussen beyde croonen, van inhoude dat men Sijn Ma.^t bedanckte voor de ouverture ende openinge van de gemaeckte tractaten, hoopende dat daeruyt yet goedts voor ‘t landt resulteren sal, danckende meede dat voor ons ende andere landen interest bij deselve meede is gesorght, ende belanghende de zaecke zelffs dat alreede een bequaem persoon gecommitteert hadde om nae Hamburch te ghaen ende aldaer de consideratiën van de andere geconfedereerde te hooren op dit subject ende voorts om te contribueren totte heroycqen desseyns van beyde Haere Majesteyten ende alles bij te brenghen dat tot continuatie van de roiale faveurs aen deesen Staet sal dienen. Hierop gedelibereert zijnde hadden de leeden daerop noch eenige consideratiën die zij aen haer principalen wilden refereren, ten welcken eynde dit antwoordt noch eenige daegen opgehouden is.

48. Bij den heere raedtpensionaris gepreponeert zijnde dat nootsaeckelijck ordre sal moeten werden gestelt tot gelt voor de custscheepen, daervan een goed gedeelte eerstdaeghs sal invallen die vuyl ende haer vivres ten eynde zijn, ende dat oock nyeuwe voorsieninge ordre moet werden gestelt, de voorgaende directeurs haer dienst opgeseyt hebbende, off dat alles in confusie sonder ordre sonder gelt geschapen is te sullen vervallen, is bij alle leeden verstaen dat sulcx hooghnodigh ende over tijdt is ende metten eersten bij der handt moet werden genomen, ende is bij deese occasie meede in omvraege gebracht het 19^e point van beschrijvinge van ’t last- ende veijlgelt van de scheepen, om de heeren van Zelant ’tzelve meede smaeckelijck te maeken.

Waerop gedelibereert zijnde is verstaen datte leeden voor deesen op dit stuck gecommitteert nochmael bij malcanderen sullen comen om op ’t stuck van de directie van deese penningen ende equippage van scheepen eens te worden ende te accorderen; ’tselve gedaen zijnde dat alsdan de heeren van Zelant met alle debvoiren daertoe meede souden werden gebracht om haer daermeede te conformeren.

49. Effter meede voorgedraeghen weesende de electie van Heyndrick Sticke totten generaelschap van de convoien ende met wat een impertinentie daertoe geprocedeert sonder resumptie van de resolutie aff te wachten, die men in zaecken van verzeekeringe van ’t landt ende offensie van den viant precijs eenige daegen tevooren urgeerde ende deede affwachten, ende daerbij geleesen zijnde de missive offte advijs van de Admiraliteyt tot Amsterdam, merckelijcke reedenen daertegens deducerende, is nae deliberatie verstaen dat deur eenige gedeputeerden de instructie van de generaels van de convoien eens sal werden naegesien om met beeter fondament de veranderinge ter Generaliteyt te connen urgeren. Werdende hiertoe versocht een van de heeren Edelen, Dort, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

50. De heeren Committeerde Raden ghaeven effter te kennen de noot daer zij innesteecken ende hoe dattet Zuyderquartier gesaementlijcken haer quote in de geconsenteerde negotiatiën ten vollen hadde gefurneert, uytgeseyt dat aan ’t comptoir van den ontfanger-generael, van Delfft ende van Den Briel noch een weynich reste ende dat Rotterdam difficijl was haer quote in de uytgeschreven negotiatie van 520.000 £ te voldoen voor de solliciteurs, te voldoen bedraegende 26.000 £. Versoeckende, dewijl de heeren van ’t Noorderquartier noch een groote somme ten affteren zijn, dat derzelver defecten beneffens die van Rotterdam ende andere haer promptelijck moghten werden gefurneert. Ende is verstaen datte respective heeren Committeerde Raden sorge sullen draeghen dat deese defecten op ’t spoedighste mogen werden gefurneert, ende belanghende het defect van Rotterdam nyet connende daertoe verstaen so lange tot betaelinge van de leveriers aen de Admiraliteyten meede geen vaste ordre souden zijn gestelt, is verstaen dat op een beeter gelegentheyt weeder in omvraege zal werden gebraght.

51. Opte instructiën van den agent Boswel van Engelant is verstaen datte borghen voor de relaxatie van ’t schip St. Thomas van de borchtochte ter Generaliteyt sullen mogen werden ontslaeghen ende dat aldaer meede ordre sal worden beraempt wat satisfactie aen de geïnteresseerde, die haer actie op 40.000 £ tauxeren, sal moge werden gegeeven om daervan rapport gedaen zijnde naerder in geresolveert te worden.

52. Opte 8 stuyvers per oxhoofft voor kaygelt bij de heeren van Den Hage tot beeter beneficie van ’t middel van de wijnen geëyscht, ’twelck de heeren Committeerde Raden oock seer dienstigh oordelden, hadden de heeren Edelen, Haarlem, ende Alckmaer noch eenige consideratiën tegens, waeromme geen conclusie inne genomen heefft connen werden.

53. De burgermeesteren van Amsterdam en Weesp versoecken de octroy om tusschen de voors. twee steeden een treckwegh te mogen maecken ende tot tauxatie van mannen daertoe te committeren, de landen daertoe noodigh te mogen aentasten tot laste ende proffijte van hun requiranten halff ende halff ende tot vervallinge van deese lasten zeecker gabelle ofte thol te mogen opstellen voor de passanten tegens den penning 20. Worde bij de heeren van Haerlem copije uyt versocht ende ’tzelve haer ende die ’t vorder souden begheeren gegunt ende de zaeke hierentussen opgehouden.

54. De heeren commissarisen geweest zijnde opte inspectie van de Westvriesschen omringhdijck leeverden over de declaratie van de oncosten bij haer gemaeckt, versoeckende de intentie van de vergaderinge off die bij ’t landt off anderssints sullen worden betaelt. Ende is verstaen dat bij provisie betaelt sullen werden bij de requiranten, nyettegenstaende wij ende eenige andere van advijse waeren dat tot laste van ’t landt behoort te comen als streckende tot conservatie van haere domeynen ende incomen.

55. Opte clachten van de gedeputeerden van de Cleyne Visserije over ’t verloop van volck ende neeringe naer Engelant mits de quade defensie alhier, ende dat men haer nyet en presteert de belooffde subsidiën van scheepen ende gelt, hebbende van de 70.000 £ tottet equiperen ende furneren van 5 fregatten geaccordeert, maer ontfangen 20.000 £, staende de timmerage stil omdat van de reste nyet becomen connen, ende alsso ’tzelve ten hooghsten schadelijck is voor ’t landt, daerom daertegens prompte voorsieninge versoeckende. Is verstaen dat dit stuck ten hoochsten considerabel is ende nyet langer leedigh can gestaen werden, maer datte respective Committeerde Raden sullen werden gelast sorghe te draeghen dat deese supplianten clachteloos werden gestelt ende dat Haer Ed. daertoe penningen sullen werden verschafft.

56. De curateuren van de universiteyt tot Leyden verstaen hebbende dat totte geestelijcke goederen van Rijnlandt, Delfflant, Schielant ende Egmond haer tot vervallinge van de lasten van de Academie toegeseyt noch eenige landen begeeren die tot noch toe versweegen zijn ende nu door zeeckeren persoon ontdeckt souden connen werden, als men denzelven daervooren t’sijnen contentement wilde salariëren, versoeckende daerom metten zelven te mogen handelen ende datte geopenbaerde goederen haer mogen werden geadiudiceert, is nae deliberatie verstaen deur eenige gecommitteerden den aengeever alvooren eens naerder te hooren ende daervan rapport te doen. Werden hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam ende Alckmaer.

57. Is geleesen de petitie van den Raade van de Staete voor ’t jaer 1637. Ende in deliberatie geleyt zijnde de eerste drye pointen ende daerop geleesen het advijs van de heeren Committeerde Raden, is nae deliberatie geresolveert, dewijl deese provintie totten jaere 1628 toe incluys heefft gereeckent ende geliquideert, dat alle de andere provintiën tot so verre toe meede behooren te werden gebracht dat tott betalinge van de interessen geconsenteert zal worden in een somme van 200.000 £ ende datte reste zal blijven tot laste van de provintiën, uyt wiers wanbetalinghen deese lichtinge veroorsaeckt is; dat op ’t aenhouden van de militie gevolght zal werden de resolutie den 3^en februarii lestleden ghenomen ende belanghende ’t afflossen van de capitalen naerder gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raeden.

58. Den Raedsheer Loenius binnenstaende deede rapport van ’t gepasseerde opten Noordhollandsen synode gehouden tot Edam ende van ’tgunt aldaer gehandelt was belangende ’t beroep van den predicant van Wormer tot Weesop; de clachten van de kercken ende gemeenten van Hanauw, Sweybrugghen ende andere aldaer om assistentie; van de collecte voor dezelve geobtineert, bedraegende over Hollandt 30 ende Westvrieslandt ontrent 20.000 £ ende de ordre die op ’t oversenden van dezelve penningen is gestelt; oock ’t versoeck van de kercken van Polen aldaer vrijheyt van predicken van den coningh geobtineert hebbende, om assistentie, alsso haer zelffs nyet redden connen; van ’t bewaeren van de originele autographe translatie van den bijbel bij de synodale acten van Dordrecht; van de naerder deductie van Smoutius over de correctiën van de grove sonden ende bestraffen van de magistraten die buyten ordre ghaen; van ’t bijleggen van de questie van den heer van Assendelfft tegens die van Castricum ende Heemskerck over ’t beroep van den predicant ende ’t ius patronatus; van ’t reguleren van de kercke van Den Bosch onder ’t classis van Delfft off Zuydhollandt; van de gelegentheyt der kercken in Brasijl ende kerckelijcke ordre aldaer behoorlijcken inne te stellen ende doopen van Brasilianen kinderen; van de groote necessiteyt van ’t weeren van de grove sonden, hoererije, overspel, affgoderije van ’t pausdom, prophanatie van de sabbath, vloecken, sweeren ende so voort, ende specialijcken van ’t weeren van de paepsche superstitiën ende godtsdienst ende datten gedeputeerden van den synode gelast zijn hiertoe de magistraten van de steeden te vermaenen ende door dezelve de gedeputeerden van ijder stadt comparerende op deese vergaderinge, gelijck hij meede specialijcken versocht was om deese 2 saecken van ’t weeren van de grove sonden ende van de pauselijcke conventiën ten besten aen deese vergaderinge te recommanderen, hem vorders refererende totte notulen daervan gehouden, leverende ook over copye van de resolutiën aldaer genomen. Waermeede vertreckende is voor sijne moeyten ende goede diensten bedanckt.

Ende is vorders verstaen, dat belanghende ’t weeren van de paepsche exercitiën naerder sal worden gedelibereert, als ’t point van beschrijvinge daervan spreeckende in omvraege zal werden gebracht.

59. Den heer Bruyninghs binnenstaende rapporteerde hoe dat nae de leste schaede bij 13 à 14 Duynkerse fregatten de buyssen ende ’t landt mettet in de grondt schieten van een oorloghschip aenghedaen, den heer Vlamingh nae ’t College van Amsterdam, Nobel nae Rotterdam, Weda nae Zelandt ende hij nae ’t Noorderquartier gecommitteert is om bij de respective Admiraliteyten te weeghe te brenghen dat alles wat mogelijck was uytgeprest moght werden om deesen cours van den viant te stuyten; doch dat hij in ’t Noorderquartier de zaecke van de Admiraliteyt zeer qualijcken gestelt bevonden heefft, dat wel 5 à 6 scheepen eenigen tijdt herwaert verlooren hebben ende maer drye convoiers op Oosten ende Noorweegen overgehouden; datter tegenwoordigh vanweegen ’t landt maer 5 scheepen ende 2 jaghten bij de visserije zijn, boven de drye van de neeringe ende een daerbij gehuurt. Ende alsso men verstaen heefft datten viant met 13 coninghscheepen tegenwoordigh in ’t Scheurtjen leyt ende uytloopende off nae de buijssen off nae Colaert toeloopen zal om alsso denzelven binnen te convoieren ende daernae het landt den 2^en slagh te gheeven, dat daerom alle debvoiren bij hem aen Committeerde Raden aldaer gedaen zijn teneynde de vijff custscheepen onder Dorp, die haer victualie ten eynde zijn ende opcomen moeten, op ’t spoedichste weeder met vivres moghen werden voorsien, doch dat bij haer ’tselve geweygert is om ’t gebreck van ghelt ende omdatter boven de affectatie nyets ten besten is; dat hij effenwel bij den heeren van Hoorn so veel te weege gebracht heefft, dat voor haer 2 scheepen vivres gesonden zijn, maer Enckhuissen daertoe geen raedt siende, te meer dewijl noch 20.000 £ ten affteren zijn ende de heeren Committeerde Raden geen beloffte off toesegh van penningen willende doen, hadde re infecta vandaer moeten scheyden; dan dewijl deur manquement van deese drye scheepen oock d’andere onbequaem sullen moeten werden gemaeckt ende vroeger uytte zee vallen, tot merckelijcken ondienst van ’t landt ende schaede voor de commerciën, dat effenwel so veel mogelijck dient voorgecomen, dat daerom vanweegen de Generaliteyt gelast was dit alhier te rapporteren teneynde daertegens behoorlijck remedie moght werden verpacht.

Hierop gedelibereert zijnde meenden verscheyden leeden datte heeren van Enckhuysen behooren versocht te worden deese voorsieninge te willen doen, gelijck bij Hoorn voor haer scheepen is gedaen; dan d’zelve heeren sulcx verclaerende in haer vermogen nyet te weesen, is eyntelijck goedgevonden hierop te verstaen ’t advijs van de heeren Committeerde Raden van dit quartier.

60. Op ’t versoeck van Carel van Cracouw om met 1500 £ tot uytvoeringe van zijn ordinaris commissie voorsien te worden, werdende verstaen dat ter Generaliteyt geassigneert was op eenen Sweerius ontfanger van de penningen van de retorsie bij Den Bosch, waerom de zaecke daerbij is gelaeten.

61. Op ’t versoeck van de Calverlanden naerder gehoort weesende het advijs van de heeren Committeerde Raden ende meede van de Reeckencamer, is goedtgevonden daerinne te accorderen soals ’t leyt, werdende alleenlijcken de versochte vrijdom van de verpondinge geëxcuseert.

62. Gehoort het rapport van de heeren die naerder geëxamineert hadden de instructie van de generaels van de convoien ende daeruyt verstaen weesende dattet 1^e, 4, 5 ende 6^e articule meedebrenght dat zij contrerolleurs moeten zijn van de ontfangers der convoien ende belanghende de instructie van raeden ter Admiraliteyt dat die meedebrenght datte raeden malcanderen nyet en mogen bestaen in den 4^en graet van consanguiniteyt, noch in den 3^en graed van affiniteyt, ende dewijl den gestelden generael Stick zelve ordre subject moet sijn ende mits zijn al te nae maechschap geen dienst zal connen doen, dat daerom sijn electie als bij erreur gedaen moeten werden gerecht ende een ander in zijn plaetse gecommitteert. Is nae deliberatie goedgevonden dat deese reedenen effter deur de ordinaris gedeputeerden ter Generaliteyt sullen werden ingebracht ten fine bij Haer Ed. gerapporteert ende in casseeringe voorslaegen van accommodatie mogen werden gedaen, dat daervan zal werden gerapporteert.

63. Zijn geleesen de stucken ende bewijsen so bij den heere van Lisse als de classe van Leyden naerder overgeleevert tot voldoeninge van ’t leste interlocutoir apoinctement alhier gegeeven opte questie van ’t beroepen van zeecker predicant Lupenius binnen dezelve dorpe. Waerop gedelibereert zijnde ende verstaen weesende datten zelven Lupenius tot Hattum beroepen was, worde verstaen dat voor een groot gedeelte daermeede de questie quam te cesseren ende alleenlijck nu in consideratie quam in wat voegen nyeuw beroep te doen ende wattet oude gebruyck dienthalven voor deesen is geweest. Daerop, alsso partijen stonden in faicten contrarie, goedtgevonden is datte voorghaende heeren commissarisen partijen eens voor haer sullen ontbieden ende belanghende ’t oude gebruyck naerder hooren ende tenteren off sij dezelve sullen connen accorderen opte ordre van de 10^en novembris 1612 gehouden bij partijen van weederzijden geallegeert, daerbij den heer mette gemeente gesaementlijck een persoon aen den classe voorslaen om bij haer geapprobeert te worden; so nyet, daervan rapport doen. Werdende den dagh geprefigeert tegens donderdagh toecomende.

64. Effter bij Committeerde Raden instantiën gedaen zijnde tot een negotiatie van 300.000 opte leste vergaderinge geëyscht om daeruyt te vervallen de quote van deese provintiën in de weederhelffte van ’t millioen totte leegerlasten geëyscht, is bij alle de leeden ten reguarde van de swaere beleegeringe van Breda ende gevreesde schade in cas van dilay, daerinne ten minsten op ’t behaegen geconsenteert, so dattet zelve eenparigh geaccordeert is gewerden ende verstaen dat dienvolgens de uytschrijvinge bij Committeerde Raden zal werden ghedaen.

65. De heeren Committeerde Raden remonstreerden datte commissarisen van de monsteringe bij haer in de frontieren gesonden zijnde om de monsteringe te doen van de guarnisoenen, den gouverneur van Weesel, Orsoy ende Grol geweygert hebben verder monsteringe toe te staen als van Hollandsche compagniën, doch naerder aengeschreeven zijnde om haer te reguleren nae ’t 9^e articule van de ordonnantiën opte monsteringe beraempt, hadden de gouverneur van Weesel ende Emrick geobedieert, doch Grol geweygert, sustinerende opte repartitie van Groningen te staen ende geen ander commissarisen subject te sijn ende alsso dit een saecke is van grooten sequentie, versochten daeromme raedt hoe daertegens te voorsien, dewijl buyten twijfel de provintiën de haere sullen willen patrocineren. Hierop gedelibereert sijnde is verstaen dat aen den Raedt van State zullen werden versocht brieven aen denzelven gouverneur om ten versoecke van de commissarisen van’t landt geen monsteringe van eenige compagniën te weygeren opte peene daertoe te stellen.

66. Arnout van den Brugge van Meurs cum socio, over rogge in Orsoy geleevert als de viant daerontrent was noch 4039 £ ten affteren ende daermeede geaffecteert zijnde opten post van de vivres voor de frontieren ende dienvolgens versoeckende uytte quote van Hollandt voldaen te worden, is goedgevonden hierop te verstaen ’t advijs van Committeerde Raden hoe de zaecke leyt, mitsgaders off Hollandt op die post noch yet schuldigh is, om alsdan op gelet te mogen werden.

67. De samentlijcke leeveriers van Amsterdam ende Rotterdam noch 10½ van de 42.000 in ’t hondert aen de provintiën ten affteren sijnde, sonder yet daervan te hebben connen consequeren ende versoecken mitsdien dat bij deese provintie haer satisfactie moght werden gedaen, alsso van de jaere 1622 tot 1627 toe haer schult geloopen hebbende, nyet dan al te lange patientie hebben gehadt. Is goedtgevonden alvooren hierop te verstaen ’t rapport van Abbesteegh, die ten zelven eynde in de provintiën is gecommitteert geweest, om alsdan te sien wat vorder in te doen sal staen.

68. ’t Vaststellen van de resolutie voor de solliciteurs effter voorgebracht weesende conden alsnoch die van Rotterdam nyet beweeght worden, ten waere alvooren lijste van de schulden aen de Admiraliteyten so van getimmerde ende gecalffate scheepen als van verdiende maentgelden moght werden gemaeckt van alle Collegiën in deese provintie, omme alsdan op t’een ende t’ander teffens geresolveert te mogen werden; wij verclaerden dezelve last te hebben, Hoorn ende Enckhuysen seyde ditzelve meede haer opinie te sijn. Dan is eyntelijck geconcludeert dewijl de heeren van Rotterdam genochsaem alleen op dit point difficijl gebleeven zijn, dat daeromme vanweegen de vergaderinge versocht sullen worden haer mette andere leeden te willen conformeren, mits dat eerstdaeghs tot betaelinge van de lasten van de zee meede een vaste ordre sal worden gestelt ende dattet point van de directie van de custscheepen ende ’t stellen van nyeuwe directeurs ende betalinge van dezelve meede eerstdaeghs sal werden bijderhandt genoomen.

69. Den heere Vosbergen van Zelandt binnenstaende, leverde over brieven van den 22^en septembris 1637 bij de heeren Staten van Zelandt aen de vergaderinge geaddresseert, van inhoudt dat zij om de verpachtinge gescheyden waeren, maer opten 6^en october toecomende weeder bijeen souden comen om alsdan te resolveren op ’t last- ende veijlghelt, mitsgaders op ’t vergeeven van ’t president- ende griffiersampten van den Hooge Raede ende alsdan door eenige uyttet midden van den haeren te committeren met deese vergaderinge te comen in naerder onderhandelinge. Denzelven heer verclaerde mondelinge daerbij dat dit geen gesochte exceptie off dilay, maer een formele resolutie was, die buyten eenige twijfel geëxecuteert soude werden, versoeckende dat van deese zijde alle behoorlijcke facilitatie tot die zaecken moghten werden bijgebracht, ghelijck sijluyden nyet en souden blijven in gebreecke. Weesende daerbeneffens van meeninge van harentweeghen alles bij te brenghen dat tot weghneeminge van de questiën tusschen deese en de andere provintiën over eenige saecken ontstaen, soude connen dienen eer de zaecke comen tot vorder verwijderinge, ende is nae deliberatie goedtgevonden de resolutiën van Zelandt aff te wachten ende naemaels tijdt te stellen tegens welcken de gedeputeerden vandaer alhier sullen werden verwacht.

70. Effter voorgedraghen weesende op wat forme ende mannier men op ’t spoedighste soude connen doen uytschrijven ende suyveren het haertsteedegelt, persisteerden de Edelen bij haer voorghaende advijs, Schiedam ende Briel oock de leedighstaende huysen excuserende, sodat in deesen geen finale conclusie genomen heefft connen worden.

71. Voorts in deliberatie gebracht weesende eenige pointen van de petitie van den Raedt, spreekende van ’t aenhouden van de 500 mannen binnen Eembden ende van de 50 compagniën van 150, nu 120 coppen, worde bij alle leeden daerinne geconsenteert volgens de resolutie van den 3^en februarii lestleeden, mits dat so haest het leeger uyttet velt zal zijn, vorder op ’t aenhouden offte casseren van dezelve zal worden geresolveert. Ende alsso mette maent augusto het Fransse tractaet van subsidie compt te expireren, dat meede zal worden gelet hoe den staet op ’t beste te ontlasten van de 86 compagniën te voet ende 8 te paerde die opte Fransse penningen affgeweesen zijn.

72. De heeren Committeerde Raeden alhier adviserende waer pennningen te vinden om daeruyt de custscheepen van ’t Noorderquartier in zee te connen houden, segghen dat deese vergaderinge haer soude mogen lasten om tot een zeeckere somme toe assignatiën te moghen gheeven aen de directeurs van ’t Noorderquartier opte genegotieerde penningen off aen de heeren Committeerde Raden van ’tzelve College ende dat sulcx van tijdt te tijdt ghedaen moght worden ende met dezelve assignatiën tegens den ontfanger Mirop geliquideert opte zelve negotiatiën, om alsso bij Generaliteyt gerescontreert te mogen werden, menen dat gelijcke ordre in reguarde van de Maas-scheepen die meede zeer claeghen, behoort te werden gehouden.

Hierop gedelibereert zijnde, meenden de heeren van ons quartier dat deesen aenghaende geen ander voet als voor deesen van nooden was gepractiseert te worden, te weeten dattet College van ons quartier gelast moght werden om deese luyden nae haer noot reedelijck contentement te doen uytte genegotieerde penningen ende dat daervan den ontfanger Mirop off de heeren Committeerde Raden alhier notificeren ten fine als verhaelt is. Is effenwel bij de andere leeden met het advijs geconformeert ende in dier voegen geconcludeert.

73. Is geleesen zeecker missive van den agent Glarges van den 21^en september, mentionnerende dat opten 19^en dito bij den gouverneur van Calis ende hem metten admirael Dorp gesprooken was om wel op te passen, dewijl Zijn Ma.^t in ’t zeecker onderricht was datte vloote van Spagnen uytte Caroyne eerstdaeghs overcomen soude ende nyet langher costen vertoeven ende dat zij bij eenen expressen daervan verwittight zijnde, ’tzelve hem gelast waeren te notificeren, daerop voor antwoordt kreeghen dat binnen 10 à 12 daegen zijn vivres ten eynde was ende teffens soude moeten invallen, daertegens hem bij den gouverneur den grave van Charroys gepresenteert was wijn, bier, broodt, ende 20.000 ponden bischuyt. Dan hadde daer nyet op geantwoort, maer hem Glarges versocht zijn brieven, weesende van den 18^en, aen de heeren Staten over te senden, bij dewelcke nergens anders mentie van worde gemaeckt dan dat hij om ’t gebreck van vivres ’t eynde van deese maent in Goereede soude moeten invallen met alle de scheepen volgens de overgesonden lijste, versoeckende dat aldaer allerhande provisie gereedt moght leggen om nae ’t schoonmaecken ingenoomen ende de scheepen weer in zee gebracht te worden.

Hierop gedelibereert zijnde, worde ’tselve bij de leeden zeer vreemt genomen datten admirael so een defftige presentatie in ongeleegen tijdt soude affslaen ende daerbij verhaelt dat alreede ter Generaliteyt hem op gisteren aengeschreeven was om die aen te neemen ende nyet uytten zee op te comen sonder naerder last. Waeromme goedtgevonden is dat nyet alleen de zaecke daerbij zal worden gelaeten, maer dat effter een peyck mettet dubbeld van dien aen den admirael zal worden affgesonden, off de eerste moght comen te missen; dat meede dubbeld van dien aan den agent Glarges zal werden gesonden met last om den gouverneur voor zijn goede presentatiën te bedancken ende alsnoch aen te seggen datte presentatie danckelijcken aengenomen werdt, so sulcx boven vermoeden nyet en is geschiet. Ende heeft den heer van Noordwijck aengenomen al ’tzelve te verrichten.

74. Ter occasie dat eenige leeden swaricheyt hebben gemaeckt om vorder als 6 maenden nae de resolutie van de 3^en februarii aen te houden de 50 compagniën à 200 coppen, is in deliberatie geleyt off men mette vordere poincten van petitie voort zoude ghaen offte nyet. Ende is verstaen van jae ende datte vorder continuatie van de 50 compagniën voor noch een corter tijdt sal moghen werden versocht, opdat met fatsoen dezelve mogen werden aengehouden ende alsso de petitie van den Raedt langer hoe tragher compt, sulcx datte vrijheyt van daerin te adviseeren benoomen werdt, en dat meede te vreesen is dat deese petitie over de andere comende, meer ende meer confusiën sullen ontstaen, is meede goedtgevonden den Raedt van State aen te maenen ten eynde de petitie nae ouder gewoonte de leeden tijdelijcken magh worden in handen gestelt ten fine als vooren.

75. Zijn meede de leeden gecommitteert over de zaecke van ’t last- en veylgelt aengemaent om ’tselve besogne te willen voltrecken ende daernae de zaecke te helpen beleyden, datte leeden van deese provintie opte directie en de administratie van dezelve penningen ende equippage van schepen, eens moghen werden om daernae de heeren van Zelandt te beeter daertoe te mogen disponeren.

76. Op het 20^e point spreekende van de continuatie offte discontinuatie van de nyeuwe directie ende directeurs van de custscheepen naerder omvraege gedaen weesende, meenden de heeren van Amsterdam, dewijl de scheepen so langh alsse in zee zijn moeten versorght ende voorsien worden ende van de Admiraliteyten affgesneeden zijnde, van de directeurs nyet en connen worden ontbloot sonder de confusie zelffs opte hals te haelen, dat daeromme deur de magistraten van de steeden de voorgaende directeurs sullen werden versocht voor een corten tijdt noch bij haer charges te willen continueren ende dat men voorts eens in besogne soude brenghen off men deese nyeuwe ordre sal continueren offte nyet ende de reedenen pro et contra gehoort zijnde alsmeede de consideratiën van Zijn Hoogheyt ende de andere provintiën, dat alsdan naerder resolutie in soude moghen werden genomen.

Die van Rotterdam ter contrariën sustineerden best te zijn dat men weederom quam bij de oude ordre, te weeten tottet subsidie van de twee millioenen, waerinne haer voor haer 7 scheepen met een jaght jaerlijcx toegeleyt is geweest nae proportie van ’t innecomen van haer comptoir een somme van 492.000 £, waermeede zij haer lasten eenighsints souden hebben connen vervallen in cas haer promptelijck gefurneert waeren geweest; dat aen d’ander candt het College van Amsterdam voor haer 14 scheepen ende 2 jaghten om ’t groot incomen van haer comptoir nyet meer toegeleyt was als 66.000 £ ’sjaers ende andere Collegen nae advenant; datte heeren van Amsterdam bij deese nyeuwe ordre van deese 14 scheepen [ende] 2 jaghten ontslaegen zijnde ende nyet meer missende als 66.000 £, een ruym comptoir behouden ende alles nae haer appetijt in ’t dirigeren van de convoien op Oosten, Noorweegen ende Westen connen teweeghe brenghen; daertegens dat haer stadt onbequaem is om haer commerciën met het mintste convoy te connen voorsien, missende so grooten innecomen, ’twelck voor de commerciën van de stadt onlijdelijck is; saegen daerom geen apparentie datte nyeuwe directie coste gecontinueert werden; hierbij voeghden haer die van Hoorn ende Enckhuysen, dan alle de meeste leeden haer conformerende met Amsterdam, is in dier voegen geconcludeert ende zijn tottet naerder examineren van de reedenen pro et contra gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enckhuysen.

77. Het 3^e point spreeckende van verscheyden lasten buyten de affectatie ende interesten te betaelen staende, als daer zijn de wagenvrachten, scheepsvrachten, Groote ende Cleyne Visserije, Admiraliteyten, capiteynen opte rivieren ende zeecapiteynen, wisselen van de ambassadeurs, militie buyten de affectatie, van ’t regement van Charnacé ende de gesubstitueerde compagniën ruyters voor de bidets, ammunitie van oorloge, directeurs van de custscheppen, ’t ordinaris van Doublet, militaire tractamenten van Zijn Ex.^tie, maiors van de frontieren, fortificatiën, secrete diensten, turff ende kaerssen van de frontieren, servitiegelden, leegerlasten, subsidiën aen Sweeden ende andere lasten van de politie van den Raedt, oock papier, kaerssen, boden, clercken, incktpenningen etcetera; worde verstaen generael te weesen om de leeden te beweegen tot allerhande consenten opte pointen die in beschrijvinge zijn. Daerop de leeden aennaemen haer naerder te openen als de poincten zelffs voorgedraeghen soude zijn, daerbij de zaecke is gelaeten.

78. Is daernaer gedaen resumptie van de resolutiën zedert den 10^en augusty lestleeden genomen, die bij alle leeden wierden geapprobeert ende daeromme oock gehouden voor gearresteert, uytgeseyt dat opte extensie van de resolutie van de inspectie van de Vriesschen omringh bij Alckmaer werde geallegeert dat zij nyet en verstonden dat partijen ongehoort tot haer prejuditie sodanige resolutie soude mogen werden genoomen; daerwegens bij ons geallegeert wierde, vermits partijen haer requeste mette reedenen tegens deese resolutie dienende voor ’t neemen van dezelve was geleesen ende volcomentlijck op gedelibereert, dat nyet gesustineert conde worden dat sij ongehoort waeren ende dat mitsdien de resolutie behoort plaetse te ghrijpen. Ende is sonder vorder tegenspreecken deese resolutie beneffens de andere meede gehouden voor gearresteert.

79. Zijn Hoogheydt versouckende datte gedeputeerden in ’t leeger voor eenige corte daeghe in ’t leger souden moghen comen om naerder te delibereren op eenige saecken ende specialijck op ’t formeren van de instructie voor den ambassadeur van deesen Staet nae Vranckrijck ghaende, is voorgedraegen off men vanweegen deesen Staet eenige daerbij committeren zal off nyet, vonden de leeden deese zaecke bedenckelijck, vreesende off men onder dit pretext ons wel in een nyeuwen handel die nu met Vranckrijck geëxspireert is, vast soude maecken off meede dat men in de conditiën met die van Breda te maecken eenige vrijheyt voor de pauselijcke superstitiën souden accorderen, ’twelck eenige leeden ongeraeden vonden ende schandeleus voor den Staet.

Dan is eyntelijck nae resumptie inne geconcludeert datten heer van Noordwijck alleen daernaetoe sal mogen ghaen ende dat alleenlijck een missive aen alle gedeputeerden van Hollandt sal worden geschreeven met last om opte capitulatiën van Breda geen vrijheyt van de pauselijcken superstitiën toe te staen ende van alle nyeuwe saecken van gewichte alvooren te rapporteren.

80. De heeren burgermeesteren ende gedeputeerden van der Goude binnenstaende ghaeven te kennen dat tegens de resolutiën van den 21^en maii 1636 ende den 2^en december 1637[!] confirmatoir van de resolutie van den 10^en september 1591 verscheyden attentaten bij den Hoogen Raedt waeren gepleeght in faveure van haren geweesenen pensionaris Marchellas tegens de stadt, oock twee defaulten tegens haer verteert ende uyt machte van dien bij provisie restablissement hadden gedecreteert ende oock zijn jaerlijcx tractament van 1000 £ hadden geadiudiceert ende voorts een derde mandament verleent bij dewelcke effter ons te verantwoorden opte complaincte werden geciteert, daerover zij den deurwaerder, nyet willende surcheren zijn citatiën, in hechtenisse hadden gestelt ende nae weeder gedimitteert, hadde den procureur-generael meede daerop bij zeecker mandament in cas crimineel de drye regerende burgermeesteren metten boode ende een dienaer gedaghvaert om daerop in persoon haer te connen verantwoorden tegens den 6^en october, concluderende bij provisie tot incarceratie ende privatie van haere digniteyten, ampten ende bedieningen. Ende alsso deese proceduren directelijck strijden tegens de resolutiën van deese vergaderinge iterativelijck genomen ende dat zij niet connen verstaen worden yet anders gedaen te hebben als gemaincteneert de voors. resolutie, beneffens de gerechticheyt ende authoriteyt van ’t landt ende van haer stadt ende privilegiën van dien die zij nyet verstaen eenige attentaten tegens te connen gedooghen, versochten daeromme daerbij gemaincteneert te worden ende datten Hoogen Raedt metten procureur-generael inhibitie ende handsluytinge moght werden gedaen ende dezelve gelast de mandamenten in te trecken ende van haer doen te supersederen off andersints vonden haer gelast in geene zaecken te adviseren.

Hierop omvraeg ende resumptie gedaen weesende, is provisionelijck verstaen datte heeren van den Hooge Raede van de schrifftelijcke deductie bij die van der Goude neffens haer mondelingh vertoogh overgeleevert copye zal worden behandight om daertegens binnen corte daeghen te doen haer naerder berichtinghe ende alsdan naerder op geresolveert te werden.

81. Effter geresumeert zijnde om de resolutie genomen in faveur van de solliciteurs alsnoch vast te stellen, persisteerenden Rotterdam ende wij daerinne nyet te connen consenteren so lange tot betalinge van de schulden der Admiraliteyten geen ordre meede soude sijn gestelt, sodat alsnoch geen conclusie in genomen heefft connen werden.

82. Op ’t vaststellen van de resolutie genomen opte ampliatie van de ordonnantiën van ’t cleynzeegel met obligatiën ende huurcedullen onder de handt, de heeren van Haerlem ende Alckmaer nyet connende verstaen dat meer als een eenparigen prijs toe soude connen worden gestelt van 2 stuyvers off 4 stuyvers sonder meer, heeft meede geen resolutie in genomen connen werden.

83. Het 4^e point om de capitalisten met 1/3 te verhoogen waeren noch verscheyden contrarie opiniën, eenige de generale verhoginge van ’t middel, andere de halve capitalisten, andere ’t redres van de zoutcedullen offte lijsten van de tegenwoordige capitalisten alvooren urgerende, sodat meede alsnoch is blijven steecken.Â

84. Het 5^e point om 100.000 £ op ’t vlootgelt te vinden bij tauxatie in de steeden ende dorpen bij commissarisen opte verpachtinge ende de respective magistraten te doen, werde bij meest alle leeden nyet practicabel geoordelt ende is daerom meede steecken gebleeven.

85. Geleesen weesende ’t rapport van Abbesteegh in de provintie van Utrecht, Vrieslandt, Groningen ende Gelderlant geweest zijnde om dezelve te beweegen tott betaelingen van ’t affterstal aen de leveriers van Amsterdam ende Rotterdam, is daerbij gebleecken dat maer 3712 £ van Drenthe was becomen ende noch 8000 £ obligatie van gegheeven, doch dat van de reste nyet veel en is te verwachten ende maer woorden voor gelt gegeven werden. Ende de heeren van Rotterdam urgerende dat bij Hollandt deese affterstallen aen de leveriers verstreckt ende tegens de Generaliteyt gerescontreert behooren te worden; dan verscheyden leeden daertoe nyet connende resolveren, is deese zaecke open blijven staen.

86. Zijn Ex.^tie bij brieven van de 28^en septembris uyttet leeger oversendende twee missiven, een van Dorp ende een anderen van Glarges uyt Calis, mentionnerende van ’t invallen van den admirael tegens ’t leste van den maent om ’t gebreck van vivres voor de 5 scheepen van ’t Noorderquartier, Berchem ende noch een jaght ende van de presentatie van den gouverneur van Calis aen hem gedaen, ende daerbij adviserende dat zeer noodigh is dat deese scheepen noch 6 weecken in zee blijven ende tot dien eynde van Zelant vandaen offte van Calis behooren gevictalieert te worden om de incompste van Colaert, die voorhanden is te mogen beletten ende voor te comen allerhande quade opspraecken van vrunden ende geallieerden die hieruyt souden mogen ontstaen ende de schaede van de ingeseetenen die daerop volghen zal ende den viant te ontsetten de merckelijcke assistentie die zij hieruyt verwachten, dat oock boven de 23 scheepen de vordere 6 van daer se mogen zijn, dezelve sullen mogen werden bijgevoeght ende dat aen hem gerescribeert magh werden waer die scheepen zijn ende wanneer bij de vloote van Dorp sullen connen zijn, mitsgaders wat in deesen zij geresolveert. Is goedtgevonden datte resolutie op deesen genomen Zijn Hoogheyt zal worden bekent gemaeckt ende oock alle debvoiren gedaen om de zes scheepen die de Oostindischvaerders hebben geconvoieert, meede derwaert aen te doen ghaen ende alles anders wat bij zal connen werden gebraght.

87. Het 6^e point van de ampliatie van ’t cleynzeegel met particuliere obligatiën ende huurcedullen effter gerestimeert zijnde, persisteerden Haerlem ende Alckmaer van nyet als een cleynzeegel van een prijs over hoge off laege sommen te connen toestaen, ende belanghende de particuliere quitantiën, mitsgaders oude obligatiën ende huurcedullen meede de ordonnantie subject te maecken, waeren meede noch verscheyden leeden van contrarie advijs, sodat eyntelijck voorgeslaeghen is datt men de obligatiën boven de 200 £ ende de huurcedullen boven 25 £ met 4 stuyvers eenparich soude beswaeren ende ’tgunt daeronder is met 2 stuyvers zeegel, ende dat voorts geen oude obligatiën noch huurcedullen in rechte sullen mogen werden geëxhibeert sonder cleynseegel, ende voorts datte quitantiën nyet gedorsseert noch geregistreert meede ’tzelve subject sullen zijn ende dat de leeden haer op sullen bedencken off naerder last becomen, dat eenparich aengenomen is.

88. Lambert Dircksz. cum sociis tot Rotterdam ijder een fregat voor de Cleyne Visserije aengenomen hebbende te maecke, mits genyetende 1/3 gereet, 1/3 als ’t hol in’t water zal zijn ende de reste als ’t werck sal zijn voltrocken ende opgeleevert, ende nu dezelve in ’t water gebracht zijn geen ghelt connende becomen, sullen ’t werck moeten laeten steecken, tenzij haer penningen worden behandight; daertoe zij versochten dat metten eersten ordre moght werden gestelt. Is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te lasten om uytte prompste penningen deese supplianten eenigh reedelijck contentement te doen.

89. Op het 7^e point omme de oude middelen te beneficiëren volgens den voorslagh van Committeerde Raden, is verstaen datte voordere middelen daerop alsnoch geen deliberatie gevallen is, meede in omvrage sullen werden gebracht om naerder op geresolveert te werden.

90. Op ’t 8^e point van ’t verantwoorden der 5 spetiën eens vast te stellen, is verstaen dattet besogne daerop ingestelt mette provintiën zal worden hervat ende daertoe gearbeyt datte zelve mogen werden gedisponeert om de brouwerijen ten plattenlande aff te straffen, sonder welcks geen apparentie is om daertoe oyt te geraecken.

91. Den geweesen consul van Aleppo Cornelis Witsen voor zijn extraordinaris oncosten gemaeckt in zijn consulaetschap ten dienste van de scheepen ende Levantische navigatie ende hem daervooren beloofft weesende 6000 realen van achten, versocht last opte directeurs van den Levantische Handel om dezelve penningen aen hem te betaelen uytte lastgelden die bij haer worden genooten volgens de lijste daervan overgesonden, alsso nyet alleen dezelve somme, maer oock andere lasten daeruyt souden connen worden betaelt van de heeren van Amsterdam ende eenige andere; daeruyt copye versoeckende is zulcks toegestaen ende hierentussen de zaecke opgehouden.

92. Noch zijn voor geweest verscheyden particuliere zaecken daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, andere die aen advijs gestelt zijn ende naederhandt sullen dienen.

93. Is gedaen lecture van de resolutiën van den 22^en septembris aff totten 10^en augusty in de vergaderinge genomen, die daermeede gehouden werden voor geresumeert ende gearresteert ende is verstaen datte poincten daerbij eenige leeden off de heeren Committeerde Raden met eenige commissiën ende besognes werden beswaert, volgens de resolutiën sullen werden geëffectueert ende een affcompste van gemaeckt.

94. Den agent Boswel iterative instantiën doende ten eynde op zijn propositie hem eyntelijck vanweegen den Staet eenigh antwoordt moght werden toegevoeght concernerende den naerderen handel tot Hamburch, is verstaen dat op merghen die zaecke bij der handt zal werden genoomen.

95. Ende dewijl van de invallen van den admirael Dorp met 14 scheepen in ’t Goereedsche Gat verscheyden geruchten loopen sonder nochtans volcomen verzeeckeringe te hebben, is verstaen dat noch datelijck een expressen nae ’t Goereedse Gat offte Hellevoetsluys zal werden affgevaerdight om daernae te verneemen ende van te rapporteren, ten eynde alsdan naerder op magh werden geresolveert so men ten dienste van den lande bevinden zal te behooren.

96. Is geleezen zeecker missive van Zijn Ex.^tie van den 30^en september remonstrerende dat verscheyden soldaten in ’t leeger sonder pasport van hem nae haere guarisoenen loopen tot grooten ondienst van den Staet; versoeckende dat alle steeden aengeschreeven mogen werden om d’zelve op te soecken ende weeder nae ’t leeger te senden, dat eenparich goedgevonden is ende verstaen dat metten aldereersten in ’t werck zal werden gestelt bij publicatie offte anders so de leeden best geraden vinden.

97. Noch zijn in omvraeghe gebracht verscheyden pointen van beschrijvinge daer geen deliberatie op gevallen is, mits de heeren Edelen, Delfft ende Amsterdam met Alckmaer op particuliere besognes zijn en nyet en compareerden, maer uytgestelt zijn tot naernoen.

98. Dan zijn geleesen een groote quantiteyt requesten die meest alle ten advijs gestelt zijn ende naederhandt sullen dienen.

99. Is geleesen een missive van den 30^en septembris geschreven bij den vice-admiraal Berchem uyttet schip Frederijck Hendrick leggende in Goedereedtse Gat voor Hellevoetsluys, van inhoude dat den admirael Dorp den 28^en septembris van de cust van Duynkercken herwaert aengecomen is met 14 scheepen ende een jaght, van de reste de zes geghaen zijnde binnen Zelant ende de andere zes noch voor 3 à 4 weecken van vivres voorsien zijnde nae de buyssen, laetende in ’t Scheurtjen 19 Duynkerckers, te weeten 10 groote scheepen met 9 fregatten, gemonteert met 16, 18, 20, 22 ende 24 stucken respective, die volcomen gereedt waeren om uyt te loopen; datten admirael onderweghs verprayt heefft zeecker fluyt comende uytte Bocht, tijdinge brenghende datte 16 viandts scheepen St. Maerten ende La Flotte hadden verbrant ende wel 20 Hollandsche scheepen aldaer opte reede legghende in de grondt geschoten ende gedeflaveert; datten 25^en septembris deese resolutie bij de chrijsraet genoomen is deurdien de 5 scheepen van Noordhollandt ende den capiteyn Berchem mettet jacht van capiteyn Veen geen vivres krijgende ende haer eygen vivres van dezelve moetende verdeelen, nyet langer als ten eynde van de maent gevictalieert zijn geweest ende daerom genootsaeckt zijn geweest om op te comen.

Is meede geleesen ’t journael van de voors. Berchem, weynigh mentionerende als van eerschoten ende temet eenige seylen gesien te hebben ende dattet gouverneur van Calis den 19^en septembris aen den admirael Dorps schip geweest hadde ende in ’t comen ende scheyden eenige eerschoten gedaen, sonder van de presentatie van vivres yet te mentioneren welmin dat daerover chrijsraedt soude zijn gehouden.

Hierbeneffens is meede geleesen een missive vanweegen de Generaliteyt aen de vergaderinge geschreven, versoeckende dat die van Hollant wilden sorge draegen datte scheepen op haer repartitie voor 5 à 6 weecken moghten werden gerevictalieert ende datelijck weeder t’zee gebracht, gelijck aen Gelderlandt ende Overijsel over ’t schip van capiteyn Berchem ende van Veen meede hebben geschreeven.

Hierop gedelibereert zijnde worde deese zaecke bij alle leeden zeer hoogh opgenomen, dat men t’eenemael den zee abandonneert ende de navigatie ten proye stelt ende alle offensie aen geallieerden geefft, in sulcken tijdt die van alle voorghaende oncosten de proffijten soude comen doen genyeten, waertegens dat nu alles vruchteloos ende buyten boord leyt ende de deure voor alle vordere onheylen open gestelt. Ende is daeromme geresolveert dat datelijck van hier eenige sullen werden gecommitteert om deese zaecke ter Generaliteyt inne te brenghen ende aldaer te versoecken dat eenige in allerhaest mogen worden gecommitteerd nae Den Briel om haer te informeren opte actiën van den admirael ende van de redenen waerom tegens gedaene presentatie van vivres is opgecomen, oock van de geleegentheyt van de scheepen wat vivres daer noch zijn; dat oock de directeurs sullen werden aengemaent om op ’t spoedighste dezelve te revictaliëren ende tot dien eynde so aen de matroosen als de directeurs een goede somme van prompte penningen verschaffen; dat oock aen Zelandt sal werden geschreven om haer scheepen op ’t spoedighste in zee te helpen ende datte 6 scheepen van convoy van de Oostindischvaerders oock daerbij sullen werden gelast te comen, ende ’t rapport gehoort zijnde, dat alsdan meede eenige nae Zijn Hoogheyt sullen werden gecommitteert om denzelven van deese zaecke te verwittigen ende de zaecke daernae te dirigeren dat in plaetse van Dorp een ander persoon magh werden gebruyckt; werdende hiertoe versocht een van de heeren van Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enckhuysen.

Dewelcke weederkeerende seyden datte provintiën haer met dit advijs hebben geconformeert, uytgeseyt dat goedtvinden Dorp zelffs in Den Hage te ontbieden om alhier uyt hem te verstaen ’tgunt men weeten wil ende alsdan naerder in geresolveert te worden. Weesende vanweegen de Generaliteyt hiertoe gecommitteert beneffens de heeren Conradus, Hoogendorp ende den burgermeester van Neck, den heer Verbolt ende Raesvelt. Ende is verstaen dat interim ordre gestelt sal moeten werden tot gelt so aen de matrosen als aen de directeurs te gheeven.

100. De heeren burgermeesteren ende regeerders van Edam ghaven te kennen dat sij in possessie waeren van te mogen keuren straeten, wallen, slooten, brugghen, platingen ende tot tauxatie van schepenen aen te neemen de gronden, huysen, landen, etc. daertoe van nooden. Omme effenwel noch zeeckerder te ghelden ende alle moeyten ende quellingen voor te comen, versochten octroy daertoe voorsoveel des noot zij. Waerop gedelibereert zijnde is hetzelve versoeck toegestaen onder sodanige conditiën ende restrictiën als ’tzelve voor deesen aen die van Monninckedam ende Purmerende is verghunt.

101. De generaels van de Munte claeghende van de groote schaede de ingeseetenen van ’t landt aengedaen deur ’t naelaten van de publicatie van ’t placcaet teegens de gouden croonen ende soverainen van Brabandt ende meede van den ducaton, ende versoeckende dat alsnoch hoe eer hoe liever daermeede moght werden voortgevaeren ende specialijck datten invoer moght werden verboden, die beeter als den uytvoer is te letten ende mede dat allerhande uytheemse ende buytenprovintiaelsse duyten mochten werden verboden, gelijck de provintie van Utrecht alreede heefft voorgeghaen om deur dien middel het slaen van de duyten tegen te ghaen. Is nae deliberatie goedtgevonden dit point uyt te stellen totdattet point van beschrijvinge bij ordre in omvraege sal zijn gebraght.

102. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde zeecker requeste aldaer gepresenteert ende bij haer aen de vergaderinge alhier gerecommandeert, bij ’t welcke den tegenwoordigen pachter te kennen gaff dat hij bij den raeden ter Admiraliteyt tot Amsterdam wel geadmitteert wierde om aldaer zijn toesienders te mogen stellen, maer datte magistraet van de stadt hem sulcx weygerde; versoeckende daeromme volgens de belofften hem bij de provintiën voor de verpachtinge gedaen daertegens gemainteneert te werden, opdat hem geen schaede daerdeur magh overcomen ende mitsdien oorsaecke gegheeven van doleren. Is nae deliberatie verstaen dat dit versoeck strijdende is tegens de resolutie tottet affschaffen van de verpachtinge alhier genoomen ende dat daeromme de gedeputeerden ter Generaliteyt sullen werden gelast dit versoeck plotselijcken aff te slaen.

103. Den heer van Noordtwijck verclaerde geresolveert te sijn om op ’t versoeck van Zijn Hoogheyt op morgen nae ’t leeger te trecken, offereerde zijn dienst in cas de heeren Staten hem yet hadden te commanderen; waerop gelet zijnde meenden de heeren van Dordrecht dat men hem soude mogen recommanderen so geduurende zijn presentie de stadt moght parlementeren, dat in de capitulatiën die van de pauselijcke religie geen vrijheyt werden toegestaen om daer te moghen continueren, dat oock geen ampten van de stadt de Generaliteyt betreffende in ’t leeger souden mogen werden vergheeven, maer alles opengehouden ter dispositie van de heeren Staeten alhier. Ende so daer eenige vordere pointen van gewichte moghten voorcomen daervan te rapporteren alvooren daerinne te concluderen. Waermeede meest alle leeden haer conformerende, is in dier voeghen meede geconcludeert geworden, werdende daerbij de heere van Noordwijck geluck op zijn reyse gewenscht.

104. Den ambassadeur van Venetiën notificeerde datten ambassadeur Justiniani die in zijn plaetse succederen zal, alreede tot Colen is gearriveert ende eerstdaeghs hier weesen zal, versoeckende dat den ambassadeur van deesen Staet oock moght werden gelast eerstdaeghs zijn reyse meede nae Venetiën aen te neemen, alsso den dienst van deesen Staet ende van de republijcq daeraen ten hooghsten geleegen is. Verclaerde daerbij dat hij gelast was in Spagnen te ghaen, doch dat zijn persoon aldaer geprocheert was, omdat hij alhier lest heefft geresideert, daer hij geen vordel van te verwaghten heefft.

Hierop gedelibereert sijnde seyden de heeren van Leyden dat dit versoeck zeer bedenckelijck was off men yemant so spoedigh heefft te senden off nyet, in consideratie dat men onlanghs uytt brieven van Venetiën verstaen hebben dat op onsen oorlogh allen staet maecken van te sullen duuren ende daernae wensschen, vermits sij oordelen datte ruste van haer staet genochsaem daervan is dependerende; meenden dat nyet vreemt was dat men deese occasie capteerde ende dewijl van de zijde van de republijcq daertoe aengedrongen werdtt, dat men hem daer wat koel in droegh ende daerop insisteerde dat alvooren bij haer betaelinge most werden ghedaen van de affterstaende subsidiën die de republicq aen deesen Staet ten affteren is om daeruyt de lasten van de oorloge eensdeels meede te connen sustenteren. Andere leeden hielden haer advijs op totdat de resolutie ter Generaliteyt op dit subject te neemen alhier ter vergaderinge souden weesen ingebracht. Daermeede haer de meeste leeden conformerende, is ten dien fine de saecke daerbij gelaeten.

105. De heeren Committeerde Raden binnenstaende remonstreerden effter den grooten noot om ghelt die allenthalven wert bevonden waer men hem keert so hardt parssende, dat men qualijck weet alsser al eenigh gelt compt wat eerst, wat lest zal gedaen worden; datte heeren van ’t Noorderquartier om de restanten van haer vorige negotiatiën aengeschreeven zijnde, die bij haer noch tussen de 3 à 400.000 £ wierden beghroot, haer noch gelt noch antwoordt toevoeghen; dat van de lest genegotieerde 300.000 £ maer 15.000 £ becomen hebben; datten corporael ende eenige andere ruyters van de ritmeester Risoir in den naeme van de andere haer met groote importuniteyten betalinge affeysschen van 9 maenden, zes voor ende van 3 maenden nae de affectatie op Mirop; dat dit een schadelijck exempel is ende so nyet gestut wordt, ’t heele regement ruyters van Stakenbroeck ende andere datelijck sullen volghen; meenen daeromme dat deesen ritmeester Risoir behoort aengeschreeven te werden, heefft hij yet te pretenderen dat selffs comen ende spreecken magh om geen quaet exempel te gheeven.

Ende alsso noch de betalinge van de leegerlasten, noch van 3 aenbesteede fregatten, noch van de geaffecteerde soldaten die tecort comen, noch van de directeurs van de custscheepen, noch van de Admiraliteyten van de Collegiën langher stil kan staen sonder den staet van ’t landt te sien vervallen in een irreparabile ongelegentheyt behalven duysenderhande lasten meer, versochten dat tenminsten hiertoe sonder uytstel ordre moght werden gestelt ende tot dien eynde vooreerst gefurneert de leste uytgeschreeven 300.000 £, de restanten van de negotiatiën, het haertsteedegelt, ende dat consent gedraegen magh werden totte verpondinge van ’t jaer 1637 om die mede te mogen innen. Is bij deese occasie meede geleesen zeecker missive van de admiraliteyten tott Rotterdam van den 2^en deeses aen haer gedeputeerden in Den Haghe, d’zelve belastende om van de heeren Staten sonder uytstel immers in het beghin van de toecomende weecke te willen meedebrengen ordre om de aenneemers van de fregatten haer 2^e derdepart te betaelen off sullen ’t werck moeten steecken laeten ende tot schaede van’t landt alles laeten bederven.

Hierop gedelibereert zijnde vonden de leeden gesamentlijck wel overnoodigh dat so d’een als d’ander noot de handt most werden geboden sonder uytstel, maer saegen nyet waer het ghelt te vinden. De Edelen mede belanghende ’t haertsteedegelt alsnoch persisterende bij haere disputen, ende belanghende de verpondinge de leeden alvooren willende verstaen hoe ’t mettet affdoen van de doleantiën gaet, sodat in deesen gheen resolutie alsnoch heefft connen werden genomen anders als in reguarde van den ritmeester Risoir; dat men denzelven zal aenschrijven deesen cours van ’t affsenden van particuliere ruyters nyet meer te gebruycken, maer in cas yet te pretenderen heefft dat zelffs in persoon offte eenighe volmaghtighde zijn actie sal hebben te vervolgen, opdat dit exempel bij anderen nyet in consequentie werde getrocken.

106. Is meede in deliberatie geleyt het 16^e point om te consenteren eenen 200^en penning gheevensghelt, daerinne bij de heeren van Dordrecht, Delfft, Leyden ende verscheyden andere werde geconsenteert, dan de Edelen alvooren de quoeyeren van voorgaende extraordinaris consenten willende overgeleevert ende de restanten daerinne bevonden gefurneert hebbende, opdatte onwillige haer affter houdende de goede ende gewillige nyet al te veel mogen werden beswaert; heefft daeromme in deese saecken geen vruchtbaere conclusie genomen connen worden.

107. Vier gedeputeerden uytten Hooghen Raede staen binnen ende doende naerder bericht tegens de schrifftelijcke deductie van de stadt van der Goude concernerende de proceduren bij haer tegens dezelve gehouden ter oorsaecke van ’t mandement van complaincte bij den pensionaris Marchellus tegens dezelve geïmpetreert om in zijn staet als pensionaris gerestabilieert te werden. Seyden dat in den jaere 1591 bij de steeden clachten gedaen zijnde over ’t belet bij de hoven van Justitie in ’t executeren van criminele saecken daer extraordinarie geprocedeert wert, mitsgaders tegens ’t innen van de excijsen van de steeden ende andere politijcque saecken deur ’t verleenen van mandamenten haer aenghedaen, daerop eyntelijck den 10^en septembris 1591 geresolveert datte hoven noch in criminele saecken, noch in zaecke raeckenden de excijsen van de steeden offte andere saecken strekkende tot onderhout van de goede politie ende regeringe ende die pure politijcq waeren, eenige mandamenten tegens souden mogen verlenen, maer dat alvooren de requesten aen de steeden souden hebben over te senden omme daerop te verstaen haer naerder bericht, off dat alle mandementen anders verleent verclaert souden werden te weesen nul ende van onwaerden.

Ende hoewel de heeren van der Goude haer op deese resolutie in ’t jaer 1617 geconfirmeert fonderen, alsmeede opte resolutiën van den 1^en may 1636, 26^en november ende 2^en december 1636, specialijck uyt crachte van dezelve in haer reguard ende concernerende deese saecke genomen, bij dewelcke haer proceduren iterativelijck nul verclaert sijn ende haer voorts gelast daervan te supercederen totdatte heeren Staten naerder op alles souden hebben gedelibereert; dat effenwel dat fondament gantsch insuffisant is, so omdat de originele resolutie van anno 1591 maer spreekt van excijsen, criminele ende pure politijcque zaecke, daer ter contrariën alhier tusschen den pensionaris ende de stadt een formeel contract is van weedersijden obligatoir onder verbandt van personen ende stadtsgoederen, dat heel wat anders is.

Ten 2^en omdatte confirmatoire resolutie in ’t jaer 1617, 4^en augusty 1618 ende 1619 genomen als de landen vol disputen ende oneenicheden waeren ende den Staet deur de inlandsche commotiën branleerde ende groot pericul liep, zelffs daernae bij de heeren Staten met ordre is geretracteert.

Ten 3^en omdat dezelve strijdt tegens de nature van de complaincten ende de ordre dienthalven te houden haer bij de instructie uytten naeme van beyde provintiën voorgeschreven, die oock sonder bewilliginge van beyde nyet can werden verandert; de nature van sodanige saecken lijdt oock geen sodanige veranderinge, omdat gemeenlijck partijen daerinne malcanderen faictelijcken bejeegenen ende dootslaegen ende andere inconveniënten uyt volgen souden, ten waere sij sonder eenigh dilay daertusschen quamen, want so lange als partije copije van de requeste verkreeghen hebbende nyet en hadde gerescribeert, souden hem oordelen alles vrij te staen dat bij de andere weeder nyet soude werden geleeden ende souden alle complaincten in simpele mainctenuen moeten veranderen offte tenmintsten daerom alvoren een proces conservatoir gehouden werden.

Ten 4^en omdatte practijcq recht anders leyt ende nyet een exempel van geallegeert worden dat oyt de resolutie so die van der Goude gaern saegen is gepractiseert geweest, zelffs Rotterdam, Schiedam, Enckhuysen, Dordrecht sende meer andere daervan de preuven gehadt hebbende, in voegen dat die van Enckhuysen het equippagemeesterschap aen Blauhulck hebben moeten laten volghen ende tot zijn oncosten in den processe gemaeckt noch betaelen 7 à 8000 £, weesende de reste bij Zijn Ex.^tie prins Maurits geaccommodeert, die van der Goude selffs in die tijdt van advijs weesende dat men de justitie sodanige saecken behoorde te beveelen.

Ten 5^en omdat deese leste resolutiën voor die van der Goude subreptitie ende obreptitie ende haer ongehoort, jae de eerste, te weeten die van de 1^en may 1636 daerop de tweede steunt, verkreegen is met 10 stemmen, daeronder gereekent de stemme van die van der Goude, die in geen consideratie conde comen ende daeromme in effecte zelffs nul ende machteloos sijn, immers haer proceduren geen nulliteyt connen aenbrenghen, waeromme oock daertegens haer mondelinge ende schrifftelijcke deductie aen de vergaderinge hebben gedaen, oordelende daermeede voldaen te hebben, hoewel naederhandt die van der Goude copye van dezelve haere deductie is ter handen gestelt met last om binnen 14 daegen daertegens te seggen, surcherende hierentussen de proceduuren, dan zij remonstranten geen debath in 5 maenden tijdts verneemende, hebben geoordelt dat beyde so de vergaderinge als die van der Goude tacite de zaecke aen haer waeren beveelende; sodat ten versoecke van partije een derde mandament hebben verleent, dat voor geen attentaten connen gereeckent werden, vermits het 7^e articule van haer instructie volghen bij dewelcke haer belast wordt mette zaecken van justitie voort te vaeren nyettegenstaende contrarie rescriptiën bij den Staten van den landen iterativelijck moghten werden gedaen. Dat die van der Goude hiertegens den deurwaerder in ’t exploicteren van dit mandament indigniter hebben getracteert ende denzelven in apprehensie gestelt tot groote vilipendie zelffs van den Raedt ende van de heeren Staten zelve, die haer deese maght hebben gegeeven, weesende een saecke daer geen exempel van is oyt in Hollandt gebeurt te zijn. Waeromme oock den fiscael om ’t recht van de hoge overicheyt te bewaeren bij mandament in cas crimineel gedaghvaert heeftt de drye burgermeesteren Crabet, ’t Hart ende Van der Tocht met noch een bode ende ’s heeren dienaer, concluderende tegens dezelve bij provisie tot incarceratie ende privatie van haere digniteyten, ampten ende bedieningen ende voorts als in den eysch; in allen welcken alsso met ordre ende tot conservatie van de justitie onder grooten ende cleynen volgens haer instructie geprocedeert is, so vertrouden zij daeromme de intentie van de heeren Staten voldaen te hebben ende dat men haer vorder ongemoeyt ende onverhindert mette justitie souden laeten voortvaeren; ende zijn daermeede vertrocken.

Die van der Goude sustineerden hiertegens datte resolutiën claer voor haer laegen, meedebrenghende de clausule van surcheance tot naerder deliberatie, daertegens den Raedt nyet vorder conde ghaen off eenige mandamenten verleenen sonder dattet zelve anders als attentaten conde werden opgenoomen, ende dewijl zij daertegens de resolutie gemaincteneert hebbende, concludeerden dat deese zaecke so moght werden beleydt dat noch de hooghheyt van ’t landt, nochte haer stadt in ’t particulier daerover eenige prejuditie moght werden veroorsaeckt; verclaerende ’tzelve nyet te sullen noch connen gedoogen, maer liever haer daertegens te willen behelpen mette middelen die haer Godt ende de nature hadden gegheeven.

Hierop gedelibereert zijnde is nae verscheyden disputen ende contestatiën verstaen ende geresolveerd, mits de heeren van der Goude haer naerder opte poincten van beschrijvinge alvooren verclaerende, dat alsdan eenige uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert om bij naerder conferentie te accommoderen ende bij te legghen de onlusten tusschen de stadt van der Goude, die van den Hooghen Raede ende de geïnteresseerden partije ontstaen, is ’t doenlijck ende dat hierentusschen gesurcheert werden de proceduren so van den Hooghen Raede als van den heer fiscael voorheenen geïntenteert, ter tijden ende wijlen toe van deese conferentie rapport gheden ende naerder inne zal weesen geresolveert.

De heeren van der Goude naemen het beste contentement nyet datte geïnteresseerde partije hieronder wierde begreepen, die sij in deesen seyden in geen consideratie te comen; dan is effentwel daerbij gebleeven.

108. Den heer Conradus tot Hellevoetsluys geweest zijnde opte inspectie van de ingevallen scheepen van de cust, rapporteert datten zelven admirael verclaert nyet langer in zee te hebben connen duuren, so omdat de scheepen vuyl alsmeede omdat t’eynde vivres waeren, ter oorsaecke dat de 3 scheepen van Enckhuysen met Berchem ende Veen geen vivres waeren toegesonden ende hij dezelve bij de andere hadde moeten doen assisteren; dat sij bevinden dattet volck opte scheepen nyet te houden is ende oock betaelinge eysschen van de 7 maenden bij haer verdient, haer beloofft daervan haer tenminsten 4 maenden sullen moeten werden gegeeven, bedraegende voor de Hollandsche scheepen 49.000 £. Ende voorts toegestaen om 14 daeghen nae huys te ghaen om haer vrunden te besoecken ende haer van varsse cleederen te voorsien; dat voorts de directeurs voor dit saeysoen dienen gecontinueert ende oock prompt gelt behandight om de behoorlijcke versorginge van vivres te connen doen, hoewel meest alle ’tzelve tegenspreecken ende verclaeren teveel affronten van Dorp, Blauhulck ende de capiteynen haer aengedaen te sijn ende daerom haer deese zaecke nyet te connen bemoeyen.

Hierop gedelibereert zijnde worde deese saecke ten hooghsten geapprehendeert, alsso geen gelt in voorraedt was ende effenwel so een grooten hoop volcks sonder betaelinge verstaen nyet bijeengehouden te connen worden, maer dat wel lichtelijck van die candt eenige confusie ende mutinatie onverwacht soude moghen ontstaen, dan is eyntelijck geresolveert datte heeren Committeerde Raden alhier alles bijeen sullen schraepen om deese matroosen voor vier maenden betaelinge te connen doen. Ende dat haer zal werden toegestaen 14 daegen nae huys te ghaen om haer te vervarssen, mits dat 30 op ijder schip sullen blijven om dezelve te bewaeren die daervooren extraordinarie sullen werden geloont ende dan weederkeerende, dat opte vordere betaelinge naerder ordre zal werden gestelt; dat vorders de steeden werden versocht haere directeurs te disponeren om in deese charge noch voor een corten tijdt te willen continueren, mits dat haer penningen behandight ende de handt tegens den admirael ende capiteynen boven ’t hoofft gehouden sal worden ende oock de instructie van Blauhulck geresumeert ende daerinne gecorrigeert de pointen die aenstootelijck mogen zijn, omdat met meerder contentement haer charge moghen uytvoeren ende dat dit alles ter Generaliteyt zal werden ingebracht ende teffens de heeren van Zeelant versocht met haer scheepen van gelijcken sooveel mogelijcken is te willen spoedighen.

Werdende hiertoe gecommitteert de leeden voor deesen versocht, die daervan rapporterende, verclaeren dat ter Generaliteyt op alles is geconformeert ende verstaen dat men elck matroos 2 £ tot reysgelt zal geeven ende voorts aenseggen dat van de directeur in zijn stadt noch drie maenden zal hebben te ontfangen, welcke penningen de directeurs sullen aengeschreven werden om hier van Committeerde Raeden te ontfanghen.

109. Van hiertegens geürgeert weesende dat hiermeede weghgenomen wert het gelt nae ’t leeger gedestineert, alsmede voor de timmeringe van de fregatten voor de visserije ende dat de heeren van ’t Noorderquartier alsdan daervooren behooren te sorgen; is bij dezelve eyntelijck sulcx aengenomen, te weeten dat haar beste souden doen om de quote van de lest uytgeschreeven negotie van 300.000 £ promptelijck ende so haest als ’t mogelijck is, in ’t leeger te furneren ende tot dien eynde eenige uytten haeren souden committeren om deese zaecke te doen spoedigen, te weeten den heer burgermeester Audesteyn ende den burgermeester Foreest, die verstaen is dat met brieven van deese vergaderinge ten zelven eynde sullen werden gesecundeert.

110. Noch zijn geleesen een groote quantiteyt requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh notulen van te houden.

111. Is gedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert ende is daerbij verstaen datte resolutie tegens den commissaris-generael Sticke ende van den thol bij den coningh van Polen te Dantsick geëyscht metten eersten zal worden gevordert.

112. Is gedelibereert ende geresolveert opte poincten die verleeden vrijdagh naernoen ende saterdagh voornoen steecken waeren gebleeven in voegen als aldaer geëxtendeert staet.

113. Den thresorier van Zijn Hoogheyt versoeckende dat van de 112.000 £ die Zijn Ex.^tie over tractament ten affteren is, ten mintsten 30 à 40.000 £ hem soude mogen werden gefurneert, alsso in ’t leeger daer voor alle colonellen ende capiteynen open taeffel moet houden, d’zelve ten hooghsten van doen heefft, thoonden de leeden wel haer goede genegentheyt, maer nyet weetende waeruyt de betalinge te doen. Is bij de heeren Committeerde Raden voorgeslaeghen dat men hiertoe mitsgaders tottet betaelen van de 2000 paye voor de fregatten ende het calffaten ende schoonmaecken van de directeursscheepen in Goederede legghende soude de novo doen negotiëren een somme van 100.000 £. Dan de leeden daertoe ongelast zijnde, zijn versocht daervan naerder last te willen becomen.

114. Vervallen.

115. Op ’t versoeck van den heer van Schaegen is verstaen datte waerschappen van de Schaeger Coggen aengeschreeven sullen werden geen veranderinge mettet versetten van watermolens te doen sonder sijn consent, ten waere eenige reedenen hadden ter contrariën, die zij binnen 10 daghen souden hebben inne te brengen, hierentussen het interdict standt houdende.

116. Is specificatie gedaen van ’tgunt den lieutenant-admirael Dorp, vice-admiraels ende capiteynen sorterende onder ’t College van Amsterdam ende Rotterdam over costgelden ende maentgelden noch aen ’t landt ten affteren zijn, te weeten den admirael Dorp 44.877 £, Leyffhebber 25.000 £, Van Diemen 20.000 £, Colster 20.000 £, Berchem 13.800 [£], Catz 25.000 £, Brederode 17.000 £, Ellert Thomasz. 14.000 £, Tronquoys 14.000 [£] ende so de reste nae advenant, versoeckende dat eyntelijck tot haer betaelinghe ordre moght werden gegeven alsso van de crediteuren gedreyght werden met executiën, tenminsten datte helffte haer magh betaelt werden comptant ende de reste obligatiën van gegheeven; van eenige leeden daeruyt alvooren copye versoeckende, is ’tzelve geaccordeert ende vorders goedtgevonden daerop te verstaen ’t advijs van Committeerde Raeden.

117. Die van Dordrecht recht hebbende van voor te stellen 2 personen tottet ontfangh van den tholl over vrachten bij haer met hondertduysent gulden beleent, om daeruyt eenen bij de vergaderinge geëligeert te worden, recommandeerden den swaeger van den generael Beveren in plaetse van zijn schoonvaeder nu sieckelijck zijnde, versoeckende dattet zelve aengenaem moght zijn; is ’tzelve versoeck toegestaen ende verstaen dat daervan opten advocaet Nachtegael brieven in forma sullen werden gepasseert.

118. De gemeene brouwers van Haerlem, Delfft ende Rotterdam versoekende dat nae de reductie van de stadt Breda haere brouwtonnen weeder gereguleert mogen worden opten Dordrechtschen beugel ten eynde de gemeene middelen daermeede nyet gekrenckt ende oock de neeringhe uyt deese provintie derwaert nyet en werde gediverteert, gelijck voor de veroveringe van Spinola zelffs bij de brouwers aldaer versocht ende oock gepractiseert is geweest tottet overghaen van de stadt toe. Is nae deliberatie verstaen, datte gedeputeerden in ’t leeger sullen werden aengeschreeven om daerover met Zijn Hoogheyt te communiceren ende de zaecke daernae te helpen beleyden datten voet voor de verandringe gebruyckt effter magh werden gepractiseert.

119. Die van Rotterdam effter gesommeert zijnde om haer naerder te verclaeren opte resolutie van de solliciteurs, persisteerden bij haer voorghaende difficulteyt alsmeede wij, sodat nochmael versocht zijn haer mette andere leeden te conformeren, mits datte heeren Committeerde Raden sullen worden [versocht] een lijste te maecken van alle de schulden die tot laste van de Admiraliteyten werden gepretendeert om daerop alsdan meede gelet te werden.

120. Het invorderen van ’t haertsteedegelt effter geürgeert zijnde, waeren de heeren Edelen tevreeden dat daerinne gegaen soude worden opten ouden voet, mits dat men verstaen soude datte uytschrijvinge aen de dorpen bij de steeden was gedaen nyet jure facto, maer als daertoe gelast zijnde van de vergaderinge ende dat in toecomende op haer gesustineerde naerder soude werden gelet. In welcker voegen geconcludeert zijnde, naemen eenige leeden daermeede geen contentement, sodat verstaen is datte resolutie daervan zal worden geëxtendeert ende alsdan naerder geresumeert.

121. Den 200^en penning effter geürgeert weesende persisteerden de Edelen ende eenige andere leeden van alvooren te willen hebben suyveringe van de restanten van voorghaende extraordinair consenten, sodat alsnoch geen conclusie in genomen heefft connen worden.

122. Alsmeede nyet op ’t antwoordt aen Boswel te gheeven, dewijl de heeren van Amsterdam, Leyden ende Alckmaer alvoren openinge begeerden van den geheelen inhoudt van de tractaten.

123. Samuel Huchelius uyt Duytslandt verdreeven ende een zeer eervaeren persoon van allerley taelen, voornamentlijck Griecks ende Hebreïsch ende veele duysterheeden in de scriffture hem verstaende tot groot licht van veele ende daertoe bij veelen gerecommandeert werdende, is tot een subsidie toegestaen eens voor al 400 £.

124. Gelijck aen de twee booden uyttet leeger aen de vergaderinge de tijdinge gebracht hebbende van ’t parlementeren van de stadt Breda, toegestaen t’saemen vier ende twintigh gulden tot boodenbroodt.

125. De heeren van Rotterdam notificerende dat haer directeurs bij gevolghe van andere leeden de continuatie van haer commissie hadden aenghenomen voor een corten tijdt, mits dat aen haer penningen souden werden verschafft, is goedtgevonden oock de andere leeden te versoecken om de haere daertoe te disponeren ende dat tot betaelinge van dezelve behoorlijck ordre zal werden gestelt.

126. De heeren van Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick, versoeckende dat de resolutie genoomen over de inspectie van de Westvriessche dijcken d’heeren van den Hooghen Raede moght werden aengeschreeven, sustineerden de heeren van Alckmaer noyt daerinne geconsenteert te hebben ende meede nyet te connen verstaen dat so notabel quartier ongehoort de ordinaris justitie soude werden ontrocken, versoeckende ’tzelve aengeteyckent ende memorie van gehouden te worden.

Wij sustineerden daertegens dat dit geallegeerde impertinent was, deurdien partijen requeste tegens ’t versoeck van deese verthoonders opten 12^en augusty lestleeden in de vergaderinge geleesen zijnde dienende tegens de generale verstoelinge nyet en conden verstaen worden nyet gehoort te zijn, veelmin dewijl vanweegen de heeren van Alckmaer van harentweegen alles gesustineert was tegens de intentie van de verthoonders dat bij de voors. van Geestmer Ambacht geallegeert souden connen worden, versochten daeromme dat daervan meede aenteykeninge gedaen moght werden.

Waerop gedelibereert zijnde eyntelijck bij alle de leeden verstaen is dat hiervan aenschrijvinge aen den Hoogen Raedt zal worden gedaen teneynde de resolutie magh sorteren effect ende dewijl de heeren van Alckmaer meede urgeerden dat het tweede lidt van ’t advijs van commissarisen meede in ’t werck moght werden gestelt, te weeten dat eenige dijckverstandige moghten worden gecommitteert om sorghe te draeghen datte dijcken van Westvrieslandt in behoorlijcke verseeckeringe moghten werden gestelt, verclaerde de heer van Schaegen datte heeren commissarisen dienthalven met malcanderen onderlinge yet hadde beraempt van ’tgunt zij uytten mondt van de dijckgraeven zelve hadden verstaen ende dat zij des noot zijnde daervan naerder openinge souden connen doen; waeromme de zaecke hierbij gelaeten is.

127. Den thresorier Brasser binnenstaende ende naerder openinge doende van de intentie van den Raedt van State op ’t stuck van de monsteringe in de frontieren van de heele guarnisoenen, daerinne den gouverneur van Grol difficijl soude zijn, verhaelt datten Raedt de intentie van dese vergaderinge wel goedtvindt, maer effenwel bevindt datte provintiën daermeede haer vordel souden doen tot nadeel van den Staet ende daeromme beeter oordelt om alle disputen ende bedrijgerijen voor te comen, dat haer ordre werde gevolght, te weeten dat telckens als men vanweegen deese provintie geneegen is monsteringe te doen, ’tzelve haer werde bekent gemaeckt om van harentweeghen een commissaris daerbij gevoeght te werden, daermeede alle disputen souden connen werden weghgenomen.

Hierop gedelibereert zijnde, is goedtgevonden opte zaecke ten principale aff te wachten het advijs van Zijn Hoogheyt ende dat dien onvermindert brieven vanweegen den Raedt aen den gouverneur van Grol sullen werden geprocureurt ende hem aengeseyt dat qualijcken de monsteringe geweygert heefft ende in toecomende hem van dies heefft te wachten.

128. Den heere Teresteyn doende rapport van ’t gebesogneerde opte XIX^en van de Westindische Compagnie lestmael in Zeelandt gehouden, verclaert dat drye zaecken voornaemelijck aldaer in consideratie zijn gecomen ende vermits de hevige contestatiën van contrarierende leeden indecijs gebleven, te weeten een vrijen handel op Brasijl affgeschafft weesende, hoe te tracteren diegheene die met consent van de heeren Staeten ende in conformité van de resolutie verscheyden cargasoenen voor ’t sluyten van den handel daernae toegesonden hebben ende off dezelve haer eygen goederen souden mogen beneficiëren off nyet, eenige meenende jae, andere neen, sonder malcanderen te connen wijcken. Ten 2^en dat noodigh binnen Amsterdam een permanent college buyten laste van de Compagnie diende gestelt om te procureren de executiën van ’tgunt bij de XIX^en moght weesen geresolveert. Ten 3^en dewijl de Compagnie onmogelijck is te draegen de lasten van 2.800.000 £ ’s jaers, daermeede dezelve jaerlijcx is beswaert, dat nootsaekelijck met een goede somme vanweegen ’t gemeene landt dienen gesubsidieert te werden, alsso meer een compagnie van staet als van negotie tot noch toe is geweest.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de resolutie op deesen uyt te stellen totdatte naerder consideratiën van de Caemers die eerstdaeghs ter Generaliteyt tegens elckanderen haere reedenen meenen te deduceren, sullen sijn gehoort ende daervan rapport gedaen.

129. Gehoort het rapport van de gedeputeerden opte questie van den heere van Lisse tegens den classe van Leyden, van datte zelve met malcanderen geaccordeert waeren opten voet hoe in toecomende de beroepinge te doen, te weeten datte voortaen den kerckenraet van Liss met goedvinden van den heer een bequaem persoon sullen uytsoecken, dat alsdan sonder den heer off sijn schout den kerckenraedt de acte van beroep daerop sal mogen instellen ende die den heer daernae presenteren om die bij hem onderteykent off een acte van consent ende approbatie apart toe gegeeven te worden ende dat alsdan totte bevestinge incluys zal vorders werden geprocedeert, als in ’t reguarde van ’t beroep van Samuel Baselius is gepractiseert geweest ende dat zij versochten dat bij resolutie alles geapprobeert ende vastgestelt moght werden.

Is nae deliberatie hiermeede geconfirmeert, de gedeputeerden voor haer moeyten bedanckt ende voorts verstaen dat volgens ’t verdragh de resolutie zal worden geëxtendeert.

130. Effter instantiën gedaen zijn op ’t consent van de 200^en penning, is om de difficulteyten van vorige leeden geen andere conclusie genomen connen werden dan datte heeren Committeerde Raden op morgen sullen openen wat restanten op voorghaende consenten van ’t jaer 1631 ende 1635 noch moghen zijn om alsdan naerder op te mogen resolveren.

131. Geleesen weesende de resolutie van ’t haertsteedegelt so die bij den raedtpensionaris was geëxtendeert, conden de leeden daermeede geen contentement neemen, sustinerende dat volgens de voorgaende resolutie ende ’t oude gebruyck alles zijn voortgangh behoort te neemen. Daerop de Edelen difficulteerde, is de zaecke in suspenso gebleeven.

132. Is bij den gedeputeerden geweest zijnde te Hellevoetsluys opte visitatie van de vloote van Dorp rapport gedaen, seggen de scheepen so bevonden te hebben dat binnen corte daeghen schoongemaeckt ende weeder in zee gebraght connen worden, uytgeseyt het jaght geheeten den Engel Gabriël dat te oudt ende leck is, waervoor in den [plaetse] een ander tot Rotterdam leggende soude mogen aenstaen; dat onder al ’t volck maer een ongesondt hebben gevonden, de reste cloeck ende fris ende oock wel gecleedt, die zij oock alle gemonstert hebben. Belanghende den admirael, dat uytte capiteynen ende het volck zelff verstaen dat wel een goedt man is, maer ordre noch commandement heefft; datter oock geen justitie opte scheepen is, maer alles wilt toeghaet met vechten ende smijten, sonder dat hij hem dieshalven bemoeyt, verhaelende eenige staeltjes die noch zelffs in haer presentie gebeurt waeren ende gants nyet en slooten; dat oock verscheyden van zijn capiteynen ronduyt verclaeren met hem nyet meer te willen vaeren, noch haer eere in sijn schande te willen steecken; dat oock tusschen denzelven ende eenige capiteynen sonderlinge den admirael Berchem groote diffidentie is, waeromme in den chrijsraet nyet eens ontbooden werdt, daeruyt nyet als meerder confusiën te verwachten staen; veele oock van de capiteynen als Bleecker van de andere droncken bloeden sijnde, daer ’t landt geen dienst van heefft te verwachten; doende oock den admirael nyet anders in zee als gasten ende brassen in ende uyt ende het scheepsvolck bij gevolgh, ende van malcanderen scheydende verquisten ’s landts cruyt ende scherp met ontallicke eerschooten, hierentussen telckens over de vivres querelerende die andere capiteynen prijsen; dat hij vermaent zijnde om de scheepen van Hoorn ende Enckhuysen geen vivres hebbende op te senden om alsso zijn vivres te langer te connen recken ende in zee blijven, dewijl nyet dan al te veel scheepen haers oordeels noch opte cust blijven, ’tzelve geweygert heefft; dat hij van ’t leste uytcomen van de 13 fregatten uyt Duynkercken vermaent zijnde, daer wel naetoe geseyl[t] is, maer daerontrent comende seyl gemindert ende zijn cours nae de Engelsse cust van de wal aff geset heefft om daernae beeter bescheyt te verneemen, alwaer hem capiteyn Pancraes van Zelandt ontmoedt is met acht scheepen, daerover hij so verblijdt was off den hemel hem toegecomen hadde uyt vreese soo ’t scheen datte Duynkerckers hem moghten hebben gevolght.

In summa hebben bevonden dat noch respect, noch ordre, noch justitie op deese scheepen gehouden wordt, maer nyet dan een puure confusie is ende datten admirael onnut ende ondienstich is om daerover langer ghebruyckt te worden. Verhalende vorder eenige particulariteyten van de clachten van de directeurs over Dorp alsmeede over Blauhulck ende meede van den vrijen vaert van Engelandt op Duynkercken, de onse nyet dan met strijcken van seylen ende eerschoten haer bejegenende, dat oock onlijdelijcken is; dat Dorp van meeninge is dat Colaert met zijn scheepen nyet overcomen zal, maer dat over Engelant ende in Engelsse scheepen alles wat den viant van nooden heefft zal werden toegebraght; dat oock sijns oordels de 19 schepen in ’t Scheurtjen vooreerst nyet sullen uytloopen om ’t gebreck van volck ende verscheyden andere particulariteyten meer.

Waerop gedelibereert zijnde, zijn vooreerst de gedeputeerden voor haer moeyten bedanckt ende is voorts verstaen ende geresolveert, datten admirael Dorp ter Generaliteyt zal werden ontbooden om reedenen te gheeven van zijn onverwacht incomen ten overstaen van deese heeren gedeputeerden ende noch eenige andere extraordinarie daerbij te voegen; datte zelve gedeputeerden versocht worden van deesen aen Zijn Hoogheyt meede rapport te doen ende de zaecke daernae te beleyden dat Dorp aen landt blijven ende een ander hoofft in zijn plaetse magh werden gecooren; dat oock deese gedeputeerden versochten worden met Maerten Herpertsz. tot Rotterdam, de matroosen de 4 maenden te betaelen; dat oock de directeurs van de Mase alhier tegens mergen sullen werden ontbooden ende op haere clachten naerder satisfactie sal werden gedaen ende oock gelt behandight om de scheepen weeder te connen versorghen ende meede dat eenigen sullen werden gecommitteerd om met malcanderen naerder te confereren in wat voegen de vaert op Duynkercken van Engelant best te weeren ende daerop den ambassadeur Joachimi te hooren ende te sien wat naerder last aen hem te gheeven; dat oock op ijder schip tot bewaeringe van dezelve 25 Ã 30 man zal werden gelaeten met een goedt hoofft die sorge draeghe dat daerop wel mogen passen, ende eyntelijck datte inspectie van Blauhulck meede zal werden geresumeert om daerin te rechten dat eenighsints offensie aen de directeurs gegeeven heefft ende noch soude moghen ende dat van alles alhier rapport sal werden gedaen.

133. De gesaementlijcke eygenaers van de laege landen van de 1100 mergen geleegen bij den somerdijck ontrent Woggenum ende Wadwey segghen sodaenigh van ’t water geïncommodeert te worden, dat zelffs de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier verstaen dat zij behooren geholpen te worden bij d’een off d’ander voorslaeghen, versoecken daeromme datte gemelten heeren Committeerde Raden mogen werden geauthoriseert om daerinne een incompste te vinden opte leste voet offte eenige anderen commissarisen die de vergaderinge daertoe sal willen committeren; dan bij mij daeruyt versocht zijnde copye ende dat voorts de zaecke moght werden opgehouden totte naeste vergaderinge om daertegens te seggen, is nyettegenstaende de ijverige debvoiren van burgermeester Foreest ende dijckgraeff van Hoorn ter contrariën effenwel in dier voeghen geconcludeert.

134. Geleesen zijnde de resolutie op gisteren genomen in de zaecke van Dorp op ’t rapport van de gedeputeerden op Hellevoetsluys so dezelve bij den raedtpensionaris was geëxtendeert, is dezelve geapprobeert ende voorts verstaen dat beneffens de gedeputeerden op Hellevoetsluys boven ter Generaliteyt opte audiëntie van Dorp werden gecommitteert een van de heeren van Dordrecht, Haerlem, Leyden, Rotterdam ende Alckmaer, ende op ’t besogne van de vaert van Engelant op Duynkercken te weeren zijn gecommitteert dezelve leeden die tot Hellevoet zijn geweest; werdende alleen belangende de betalinge van de matroosen tot Rotterdam verstaen datte zelve op maendagh souden werden gedaen bij Maerten Herpertsz. ten overstaen van den heer Hogendorp ende Raesvelt uytte Generaliteyt daertoe te committeren, beneffens den officier ende fiscael van de Admiraliteyt tot Rotterdam, doch datte betalinge van Lyeffhebber zal werden opgehouden volgens voorgaende resolutie tot naerder ordre. Ende dewijl clachten vallen datte matroosen de scheepen leegh laeten leggen, werden de steeden van de Mase gelast daerop te leggen eenige van ’t guarnisoen van Den Briel ende datten capiteyn Wit Witsz. van Den Briel herwertaen zal werden ontboden om zijn commissie te ontfangen over dezelve soldaten dat opte scheepen blijven ende behoorlijcken ordre houden.

135. Dan uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde dat aldaer gheerne souden weeten waerop den admirael Dorp te examineren ende wat pointen hem aff te vraeghen, is nae deliberatie verstaen datte gedeputeerden op Goederede werden versocht metten raedtpensionaris yet tegens mergen inne te stellen daerop ’t examen soude mogen vallen ende dat tot dien eynde het journael van Dorp ende van Berchem mette brieven van Dorp ende van den Staet reciproce geschreeven, oock zijn instructie Haer Ed. zal worden behandight om dezelve daeruyt te formeren.

136. Die van Rotterdam versoeckende convoy tot 400 paerden op Calis, is verstaen datte 2 scheepen van de vloote van Dorp die geseyt worden noch eenige weecken vivres te hebben, haer sullen werden toegestaen ende sodanige andere meer als voor de handt mogen weesen.

137. De burghermeesteren van Edam is op haer versoeck toegestaen octroy om een banck van leeninge te moghen instellen op gelijcke voet als den 8^en octobris 1635 lestleeden aen de stadt van Hoorn is geoctroieert geweest.

138. Den ontfanger-generael Mirop ende andere van ’t Zuyderquartier claeghende dat zij deur ’t affschaffen van de makelardijen merckelijcken geïnteresseert zijn ende haer tractament op verre nae nyet bestant om soodaenige ampten met eeren ende sonder eygen interest te connen bedienen, versochten daeromme dat haer tractament in reedelijckheyt moght werden verhooght, gelijck haer bij de resolutie genochsaem is beloofft, is nyettegenstaende bij veele leeden affgeslaegen. Wierde effter bij ’t meerendeel goedgevonden daerop te verstaen ’t advijs van de heeren Committeerde Raeden.

139. Jan van Luchtenburch versoeckende alsnoch tottet rentmeestersschap van Noordthollandt daer zijn vader bij sijn leeven affstandt van gedaen hadde ende de questie over de resignatie steecken gebleeven was, geëligeert te werden, is daerbij geleesen zeecker missive van Zijn Hoogheyt meedebrenghende dat daerinne behoort gevolght te werden de oude gewoonte van nominatie van 3 personen om daeruyt bij hem eenen geëligeert te worden. Is verstaen dit point uyt te stellen totdattet point daervan uytgeschreeven in omvraeghe zal zijn gebracht.

140. Gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raeden op ’t versoeck van de heeren van Dordrecht om een zeste predicant te mogen hebben ende daertoe een tractament van 500 [£], alsso vermits de daeghelijcxe predicatiën de geheele weeck deur geschiedende met vijff predicanten nyet en connen werden gerijfft, is goedtgevonden dat versoeck te accorderen, mits dat uyttet comptoir van Coolwijck, dat mette conquesten van Breda zal worden verbeetert, ’tzelve zal moeten worden gevonden.

141. De geëxtendeerde resolutie van ’t haertsteedegelt effter geresumeert zijnde, verstonden de Edelen dezelve behoorlijck geëxtendeert te weesen, maer alle de andere leeden sustineerden dattet een nyeuwichheyt was opgenomen tegens de leste resolutie ende daerom dezelve nyet te connen toestaen; waeromme in suspenso gebleeven is ende vooralsnoch geen resolutie in heefft connen werden genomen.

142. Den 200^en penning effter meede instantiën op gedaen zijnde ende daerbij overgeleevert zijnde zeeckeren staet van de steeden die alsnoch defectueus waeren op ’t overleeveren van de quoyeren van ’tzelve middel anno 1635 lest geconsenteert, worde aengeweesen dat een ouden staet was, oock alleenlijcken van de defecten van ’t Zuyderquartier spreekende, die zedert bij veele leeden affgedaen waeren. Waeromme ’tzelve middel alsnoch opgehouden is ende de heeren Committeerde Raden gelast een nyeuwen staet over te leeveren van de defecten van beyde quartieren so die alsnu worden bevonden om alsdan alles naerder geresolveert te worden.

143. Geleesen weesende de extensie van de resolutie concernerende de aenspraecke metten generael Dorp te houden, is daermeede geconformeert ende daerbij verstaen dat hem aengeseyt zal worden om op mergen weder ter Generaliteyt te compareren, ten fine van op eenige saecken naerder gehoort te worden; dan eenige leeden moverende dat sij verstaen hadden datten admirael bij Zijn Ex.^tie in ’t leeger ontbooden was ende daerom geresolveert was op mergen daernaetoe te trecken, daerdeur ’t heele werck souden blijven steecken ende de goede intentie van de regeringe genochsaem illusoir gemaeckt, is nae deliberatie goedtgevonden datten zelven datelijck in den vertreckcaemer zal werden ontboden ende aldaer deur den pensionaris Catz hem aengeseyt datte vergaderinge verstaet ende hem last op mergen te blijven, ende so hij eenige brieven van Zijn Hoogheyt ter contrariën allegeert, datte zelve brieven bij hem sullen werden versocht aen de vergaderinge verthoont te mogen werden ende hem vorders aengeseyt datte heeren Staten het op haer neemen ende zijn vertoeff aen Zijn Ex.^tie sullen excuseren.

144. Is bij den raedtpensionaris Catz rapport gedaen van zijn gesprak op gisteren volgens de last van de vergaderinge metten admirael Dorp gehouden ende daerbij verhaelt datten zelven admirael de last van te blijven aengeseyt weesende, bij zijn antwoordt groot miscontentement gethoont heefft over de regeringe ende hoe dat hij t’onrechte wordt becladt ende gecalumneert bij hoogen ende laeghen; dattet hem onmogelijck is Zijn Ex.^tie, de Staten Generael ende deese vergaderinge teffens te voldoen, d’een dit, d’ander dat hem commanderende; dat hij daerom geresolveert was te volgen ’t exempel van de admirael Leyffhebber ende van zijn commissie te versoecken ontslaeginghe; dat hij particulierlijck meede hadde ontkent hem bij den gouverneur van Calis eenige vivres gepresenteert te sijn, ende al waren se gepresenteert, nyet aengenoomen souden hebben, wel weetende wattet is van uytheemse coningen vivres te ontfanghen; jae al waeren de vivres uyt deese landen vandaen haer toegesonden geweest, dat zijn volck die effenwel nyet souden overgenoomen hebben, maer gelijck se hem hadden laeten weeten liever ’t schip tegens de wal aen gebruyt souden hebben; dat se nae seeven maenden affweesen eens thuys mosten zijn ende dat oock den heelen chrijsraet met hem dit goedgevonden hadden ende in geen beeter tijdt haers oordels conden thuyscomen, omdat nu pas gereedt conden gemaeckt werden om in uytcomen de vindemievaerders de meeste dienst te doen etc.; verclaerende vorders dat hij dien onvermindert op mergen noch blijven soude.

’t Zelve gehoort, is in deliberatie geleyt zijnde wat men vorders in deese saecke dienstigh soude mogen vinden ende waeren eenige van opinie dat men hem op mergen ter Generaliteyt soude aenseggen ’tgunt uytten monde van den heere Catz was verstaen, te weeten dat geresolveert was zijn commissie op te seggen ende hem vraeghen off sulcx waer ende sijn meeninge was; so jae, dan ’tselve in bedencken te houden ende gelijck in de zaecke van Leyffhebber is geschiet met Zijn Ex.^tie te communiceren; andere ende verre ’t meerendeel waeren van advijs dat men hem simpelijck soude aenseggen wat uytten heere Catz hadden verstaen ende dat men ’tzelve voor waerachtigh houdende, de presentatie van zijn versochte dimissie aennam ende hem licentieerden voor soveel den Staet belanght ende belangende de reste met Zijn Hoogheyt naerder souden spreecken.

In welcker voegen oock geconcludeert is, werdende de voorghaende extraordinaris deputeerden versocht bij de provintiën aen te houden dat sulcx bij haer meede magh werden verstaen ende van alles rapport gedaen.

145. Bij brieven van de 9^en october uyttet leegher genotificeert werdende dat nae ’t uytsenden van ostagiers van weederzijden, acht personen met eenen geestelijcken broeder uytte stadt gecomen waeren, die nae eenige communicatie met Zijn Ex.^tie ende de gedeputeerden in ’t leeger de conditiën beraempt ende opten 8^en deeses weesende op middagh geslooten ende geteykent hadden, is alsnu in deliberatie geleyt wanneer over deese treffelijcke victorie een dancksegginge aen Godt de Heere allomme soude mogen gedaen werden; waerop verstaen is dattet zelve binnen deese provintie geschieden zal op woensdagh toecomende ende in andere provintiën op sodanighen dagh als de gedeputeerden ter Generaliteyt sullen geraeden vinden ende dat daernae teeckenen van vreughde nae ouder gewoonte sullen werden gethoont, ’twelck oock voor resolutie ter Generaliteyt soude werden innegebracht.

146. Die van Rotterdam effter instantiën doende ten eynde voor de paerdescheepen haer twee convoiers souden mogen werden verschafft, is nae deliberatie ’tzelve eenparigh goedgevonden ende zijn de heeren Committeerde Raden gelast haer dezelve ende ’tgunt daertoe van nooden weesen magh te versorgen.

147. Geleesen zijnde de extensie van de resolutie in de zacke van den heer van Lisse tegens het classis, is daermeede geconformeert ende de extensie verstaen gedaen te weesen in conformité van de resolutie.

148. Overgesonden weesende de resolutie ter Generaliteyt genomen belangende de victorie van Breda ende de dancksegginge daerover allomme in de provintiën te doen, is daermeede geconformeert ende verstaen dat op woensdagh aencomende allomme in de steeden van deesen provintie de dancksegginge gedaen ende daernae teyckenen van vreughde als nae ouder gewoonte sullen werden gethoont ende in de andere provintiën die wat verder geleegen zijn op sodanighe dagh als naemaels sullen goedvinden.

149. Bij den raedtpensionaris Catz rapport gedaen zijnde van ’t gebesogneerde ter Generaliteyt in de zaecke van den admirael Dorp ende hoe datten zelven aldaer binnenstaende, zijn journael ende instructie overgeleevert heefft ende voorts in ’t cort reeden gegheeven waerom uyt de zee opgecomen is, te weeten om ’t gebreck van vivres ende de onwilligheyt van ’t volck om langer in zee te blijven, daermeede versocht sijnde om uyt te staen ende weer binnen ontboden zijnde dat hem door den pensionaris Catz aengedient ende gerepresenteert zijn de reedenen bij hem metten zelven pensionaris op vrijdagh lestleeden gehouden ende specialijck presentatie om zijnen dienst neer te legghen ende licentie te versoecken, daerop hij t’eenemael stil sweegh; sodat dit verhaelde voor bekent aengenomen werdende, bij den president ter Generaliteyt hem aengeseyt is datte heeren Staten-Generael voor soveel haer aenghaet de presentatie aenneemen ende hem licentiëren ende dat zij Zijn Hoogheyt van alles sullen notificeren; waermeede denzelven sonder eenigh woordt te maecken alleenlijck vraeghende off zij yet meer hem hadden voor te draeghen, vertrocken [is]. Ende is voorts geresolveert deur den heere Teresteyn, Conradus ende Raesvelt Zijn Hoogheyt van ’t gepasseerde in deese zaecke te doen erinneren ende teffens te notificeren dat binnen corte daeghen vanweeghen de vergaderinge aen Zijn Hoocheyt naerderen voorslagh sal worden gedaen van personen daeruyt eenen anderen admirael soude connen werden gecooren.

150. Noch zijn geleesen verscheyden requesten daerinne nae geleegentheyt geresolveert is, nyet waerdigh om notitie van gehouden te worden.

151. Den dijckgraeff van Neck uytten naeme van de andere gedeputeerden rapporterende van de betaelinge van de matrosen van de vloote van Dorp op gisteren tot Rotterdam voorgenomen, seyt dat vooreerst de officiers van ’t schip van Dorp ontboden hebbende dezelve, hoewel tegenstrevende, de betaelinge van de vier maenden hebben aengenomen ende daermeede uytgeghaen; dan ’tzelve tot kennisse van ’t gemeene graeuw comende, seyden tenminsten voor zes maenden betaelt te willen zijn off dat zij het huys omverre smijten ende alles de beck sullen veeghen, gelijck zij meede aen de officiers van ’t volck van Leyffhebber hebben geseyt, dwinghende dezelve haer gelt weerom te brenghen off souden haer datelijcken de beck veeghen, in voeghen dat nyet alleen het gelt bij dezelve teruggebracht is, maer waeren daerop in haer caemer ingedronghen, haer met bloote messen affpersende beloffte van haer zes maenden te sullen doen betaelen off dat haer alle tesaemen de beck souden veeghen; zelffs Maerten Herpertsz. seyde uytte proceduren van deese luyden te mercken datter een volcomen resolutie was, sodat nootsaeckelijcken een bloedbadt ontstaen off beloffte van betaelinge soude moeten werden gedaen. ’Twelck eyntelijck bij haer gedaen is, sullende boven de somme van 21.000 £ bij haer meedegenomen over de Mase scheepen noch bedraeghen 19.000 £, die sij oordelen dat promptelijck daernaetoe gesonden behooren te werden, opdat nyet alleen de huysen, maer zelffs de personen van de directeurs geen pericule en loopen; dan meenen dat om de consequentie voor te comen de betalinge ghedaen zijnde, oock 10 à 12 van de principaelste belhaemels bij ’t hoofft gevat ende andere ten exempele behooren te werden gestrafft; seyden oock wel te hebben connen mercken dat dit geen werck was van ’t volck zelve, maer dat sij nae alle apparentie bij anderen daertoe waeren opgehitst, daerover oock naerder ondersoeck behoort te werden gedaen.

Hierop gedelibereert zijnde worde bij de meeste leeden verstaen ende geresolveert dat volgens de affgeperste belofften bij de heeren gedeputeerden ghedaen, de heeren Committeerde Raden geauthoriseert ende gelast worden om ordre te stellen datte resterende 19.000 £ tot supplement van de zes maenden aen dezelve matrosen werden behandight; dan alsso desen cours ongestrafft boven ’t hoofft nyet can werden gesien sonder schadelijcke consequentie, worde verstaen dat eenige van de principaelste belhaemels in verseeckeringe gestelt ende anderen ten exempel gestrafft zouden werden ende uytte zelve meede verstaen wie de opreckeners moghen zijn geweest; dan alsso considerabel was off de apprehensie ende straffe soude connen worden gedaen sonder dat alvooren in de stadt eenige guarnisoenen in geschickt souden zijn.

Is goedgevonden op naer[noen] noch de advijsen van de leeden daerop eens te verstaen.

152. Opte instantiën van den agent Brasset ten eynde het huys van de ambassadeur van Vranckrijck nae behooren moght werden gerepareert voor den toecomenden, die alle daegen werdt verwacht, is in deliberatie geleyt, dewijl geen van onse ambassadeurs buyten vrije huyshuure werdt gegeven, off men dezelve nyet meede soude doen affschaffen. Ende is bij meest alle leeden verstaen van jae ende dattet buyten reeden is dat men minder van conditie sijnde meerder liberaliteyt souden thoonen, doch soo ’tselve ter Generaliteyt nyet smaeckelijck is, dat tenminsten de zaecke daernae behoort ende sal worden beleydt dat men eens voor al gheevende totte huyshuure eens duysent guldens daermeede vaststellen zal te connen volstaen.

153. De heeren Committeerde Raeden effter instantiën doende teneynde de resolutie tot betaelinge van de solliciteurs genomen, weesende in effecte een formeel contract, genochsaem bij alle leeden geapprobeert ende haer onaengeseyt daerop dienvolgens eenige alreede betaelinge hebben beghinnen te genyeten, andere noch in hoopen ende verwachten staen; ’twelck seer groote onlusten causeert, sulcx dat sij noyt ongemoeyt werden gelaeten, jae dat men eenige van hen die over ’t besogne hebben gestaen daer de resolutie op is gevolght, in ’t particulier daervoor dreyght te sullen moeten aenspreecken, so haer crediteuren, daer zij aen schuldigh sijn mette executiën tegens haer personen voortvaeren.

Is nae deliberatie effter bij de heeren van Rotterdam ende ons verclaert hiertoe geen last te hebben, voor ende alleen van de schulden van de Admiraliteyten teffens lijste gemaeckt ende ordre van betaelinge werde gestelt, sodat geen andere resolutie genomen heefft connen werden dan dat op naernoen in deliberatie soude werden gebracht met wat debvoiren de heeren van Rotterdam tot eenparicheyt mette andere leeden sullen sijn te beweeghen.

154. De heeren van Amsterdam voorstellende, dewijl van de scheepen in Goeree vooreerst nyet te verwachten is ende den viant in ’t Hooffden dominerende nyet te verdraegen is, off nyet goedt weesende soude de 6 scheepen van Dorp, de 3 van Amsterdam ende de 2 van Vrieslandt de Visserije extraordinarie bijgevoeght van de Visserije aff te neemen ende d’zelve te voegen bij den zes scheepen die in Zeelandt haest gereedt zullen zijn, onder zeecker commandeur daerover te stellen om dezelve nae de Hooffden te senden om den viant daervandaan te jaeghen offte te destrueren is ’t doenlijcken, conden meest alle leeden daertoe verstaen, maer meenden dat alvooren met Zijn Ex.^tie diende gecommuniceert wat hoofft daerover te gebruycken ende opten zelven behoorlijck commissie becomen, sodat in dier voegen oock eyntelijck geconcludeert is geworden ende verstaen dat daertoe eenige leeden sullen werden gecommitteert.

155. Is meede verstaen dat belanghende ’t affschaffen van de waertghelders bij dezelve gedeputeerden Zijn Hoogheyt zal werden gecommuniceert, omme so haest de geleegentheyt dat lijden can, tot affschaffinge van ’t zelve volck ordre gestelt te worden.

156. Belanghende de excessen ende commotiën bij ’t bootvolck van de vloote van Dorp tot Rotterdam gepleeght in deliberatie geleyt zijnde wat in te doen, is nae deliberatie verstaen dat volgens de belofften de heeren commissarisen affgeperst, de volle betaelinge aen dezelve zal werden gedaen, maer dat effenwel om de consequentie voor te comen de heeren magistraten van Rotterdam versocht worden om de belhaemels daernae in verseeckeringe te brenghen, soo ’tzelve sonder ondienste van de Staet geschieden can, ten eynde aen dezelve een exempel magh werden gestatueert.

157. Effter geürgeert weesende het vaststellen van de resolutie voor de solliciteurs, conden de heeren van Rotterdam daertoe nyet beweeght werden om reedenen als vooren. Wij persisteerden meede, sodat eyntelijck goedtgevonden is de heeren van Rotterdam te versoecken om daertoe van haer principalen naerder consent te becomen ende dat vanweegen de vergaderinge met behoorlijcke brieven sullen worden gesecondeert.

158. Den heer pensionaris Boreel reedenen geevende waerom zijn reyse nae Venetiën nyet en vordert, seyt de oorsaecken daervan te weesen omdat de ambassade nae Venetiën geschieden om drie oorsaecken, te weeten ten 1^en om de prestatie van ’t subsidie ende van de affterstallen ons bij de Signeurije beloofft ende een geruymen tijdt gemist; ten 2^en om te onderhouden de correspondentie mette ambassadeurs van allerley coningen ende princen daer residerende; ten 3^en tot mainctenement ende voorstandt van de commerciën. Belanghende de 2 eerste poincten cleyne apparentie is yet van te verhoopen ende dat daeromme alvoren te reysen vast diende gestelt dat van de subsidiën yet is te verhoopen ende ten 2^en datte titulen van Excellentissimo oock bij den ambassadeur van Venetiën den ambassadeurs van deesen Staet sullen werden gegeeven gelijck die van Venetiën begheeren datte haere gegeeven wert, om deur dat middel de andere heeren ambassadeurs van andere coninghen behoorlijck correspondentie meede te mogen houden. Ende solanghe daerinne geen facilitatie sal weesen bijgebracht, dat zijn dienst daer t’eenemael onnut weesen souden ende beeter het gelt gespaert als onnuttelijck verquist, behalven de periculen die tegenwoordigh allomme opte frontieren zijn ende geen reysen toelaeten.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden deese zaecke in bedencken te houden totdat uytten aencomenden ambassadeur van Venetiën naerder sal connen werden verstaen hoe belanghende de geallegeerde grieven de humeuren van de Signeurie gestelt sijn om alsdan naerder op te resolveren.

159. Den pensionaris Catz refererende dat op naernoen ter Generaliteyt ordre gestelt is tottet inhaelen van de ambassadeur Justiniani ende hij versocht om dezelve te willen helpen attesteren so deese vergaderinge sulcx lijden, is verstaen van jae ende dat tot dien eynde de vergaderinge bijeencomen zal in plaetse van 3 te vier uuren.

160. De heeren van Amsterdam notificerende dat binnen haer stadt merckelijcke commotie was geweest onder de matroosen van de custscheepen, geen contentement neemende mette betaelinge van vier maenden, maer willende ten vollen betaelt weesen, treckende haer messen ende dreygende vreemde dingen so haer geen satisfactie geschiede, dan was daertegens voorsien, de belhaemels bij de cop gevat om nae gelegentheyt van zaecken gestrafft te worden, de reste de provisionele betalinge aenneemende; versochten dat binnen Rotterdam van gelijcken magh worden gedaen, opdat dit quaet exempel magh werden gestuyt.

Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden een missive te senden aen de heeren van Amsterdam om dezelve daerbij van haeren goeden ijver te bedancken ende meede eenen aen de regeerders van Rotterdam om dezelve te versoecken dit exempel te willen volghen ende mette beste geleegentheyt ordre te stellen dat ook binnen haer stadt de roervincken moghen werden geapprehendeert ende nae merckelijck gestrafft, daertoe de gedeputeerden aengenomen hebben de handt te bieden.

161. Uytte Generaliteyt verstaen weesende datte pachters van ¼ part van de convoien op haer versoeck aldaer geobtineert hadden om van de naestgeleegen plaetsen in Texssel ende ’t Vlie de stercke handt te mogen leenen tot mainctenue van haer gerechtigheeden in ’t collecteren van denzelven pacht ende dat ten zelven eynde van Harlingen eenige soldaeten hadden ontbooden haer door dezelve mainctenerende in ’t ondersoecken van de scheepen opte Hollandsche stroomen, worde ’tzelve bij de leeden zeer vreemt genomen dat sonder een woordt te spreecken bij onse gedeputeerden ter Generaliteyt sulcke versoecken waeren toegestaen ende verstaen dat alhier ontboden sullen werden om reekenschap te gheeven van ’tgunt deesen aenghaende boven gepasseert magh zijn.

162. Het 13^e point van den impost op zuyckeren ende syropen ende het 14^e van eenen impost van consumptie opten tabacq te stellen bij zeekere quotisatie over de herbergen, meede in omvraege gebracht weesende, verstonden verscheyden leeden ’tzelve nyet practicabel te weesen, sodat geen conclusie inne genomen heefft connen werden.

163. Op het 15^e point om eenen impost te vinden op alle commissiën worde verstaen dattet point al te generael lagh ende so nyet aen de man sal willen ende dat daerom eenige uytte vergaderinge sullen werden gecommitteerd omme ’tzelve wat naerder te beschouen; werdende hiertoe versocht een van de heeren Edelen, Dort, Amsterdam, Alckmaer ende Hoorn.

164. Belanghende ’t gros van de scheepen dat men verstaet op ’t spoedigste in zee te brengen uytte scheepen van Zelandt ende de Visserije extraordinarie bijgevoeght, voorgedraegen weesende wat admirael off commandeur daerover te stellen, sloegen eenige voor Maerten Herpertsz. van Rotterdam, Witte Wittertsz. van Den Briel, den generael Specx ende den maior van Geertruydenberch Daniël Padborch. Doch ’t meerendeel verstaende dat men alvooren hiervan te spreecken soude hooren ’t rapport van de gedeputeerden in ’t leeger bij Zijn Hoogheyt geweest zijnde om te verstaen hoe de zaecken aldaer opgenomen is, is daermeede geconformeert.

165. Is geleesen een request van de ghemeene kerckendienaren van Hollant ende Westvrieslandt daerbij versocht wierde dat voortaen in de steden van den viant te conquesteren geen vrijheyt van de paepsche religie werde toegestaen, ’twelck voor een notificatie is aengenomen om in toecomende opgelet te mogen werden, gelijck met Breda op voldaen is.

166. Is meede geleesen zeecker request van de gedeputeerden van de Zuyd- ende Noordhollandse synoden serieuselijck versoeckende dat toch eyntelijck volgens haere meenighfuldige instantiën ordre mocht werden gestelt op ’t ampliëren van de politijcqen ordonnantie concernerende de excessen in houwelijcxe zaecken, in ’t opvoeden van weeskinderen onder paepsche vooghden ende schoolen, tegens ’t prophaneren van den sabbat, oock vloecken, sweeren, vastelavonden, batementspeelen ende diergelijcke insolentiën, alsmeede tegens de groote stouticheeden ende conventiculen van de papisten, tegens de collegen van cloppen ende ’t meenighvuldigh invallen van de paepen ende Jesuïten ende allerhande commissarisen van de pauselijcke hierarchie hier te lande opgericht, overtreffende zelffs het getal van de predicanten van de gereformeerde kercken.

Is bij deese occasie in deliberatie geleyt het 18^e point van de beschrijvinge hierop slaende, te weeten wat reglement men verstaet dat gestelt behoort te worden tegens de openbare pauselijcke conventiculen ende groote exorbitantiën van de papisten ende haere gestabilieerde hierarchie. Ende is bij de meeste leeden verstaen dat men belanghende ’t weeren van grove sonden de leste retroacten sullen werden opgesocht ende naerder geëxamineert, dan belanghende ’t weeren van de stouticheeden der papisten worde bij veelen voorgeslaeghen dat men ’t Hoff soude mogen belasten alle officieren van ’t landt, so uytte steeden als dorpen, voor haer te ontbieden ende dezelve den eedt aff te neemen datte placcaten tegens de conventiculen van de papisten geëmaneert sullen executeren ende nyet mette zelven composeren directelijcken off indirectelijcken, opte verbeurte van haere officiën, datelijck voor anderen impetrabel te verclaeren; dat men meede bij gebreck van de officiers de respectieve magistraten daertoe soude mogen authoriseren om deur haeren maior off landrosten daertegens te voorsien. Ende is verstaen datt bij den pensionaris Catz hiervan de resolutie schrifftelijck zal worden ingestelt om alsdan naerder geresumeert te worden.

167. De heer Teresteyn ende andere gedeputeerden bij Zijn Hoogheyt gecommitteert geweest zijnde om denzelven te congratuleren over de victorie van Breda ende vorders de resolutie genomen op ’t licentiëren van den admirael Dorp aen te segghen, doende rapport, segghen dat Zijn Hoogheyt de heeren Staten voor haere affectie bedanckt heefft ende vorders zijnen dienst gepresenteert daer dezelve soude mogen werden gerequireert ende belanghende ’t licentiëren van den admirael Dorp, dat hij verclaert hadde dat sulcx wel gedaen was ende dat goedt was dat zij hem daetelijcken bij zijn woordt hadden gevat ende wel moght lijden dat met den eersten nominatie van 6 à 7 personen moght werden gedaen om daeruyt bij hem eenen geëligeert te worden.

Hierop gedelibereert zijnde zijn vooreerst de gedeputeerden voor haere goede debvoiren bedanckt ende is voorts verstaen best te weesen dat nyet een commandeur maer eenen lieutenant-admirael soude werden gestelt eer ’t werck compt te verflauwen, werdende tot dien eynde het verlaeten van den admirael Dorp vastgestelt ende van nyeus bij de leeden voorgeslaegen den generael Karel Specx, Maerten Herpertsz., Witte Wittersz., den maior Padborch, den burgermeester Nanninghsz. ende den burgermeester Berckhout, ende soveel min off meer als de leeden souden goedtvinden, wel verstaende datt men den commandeur Jan Evertsen op ’t nyeuwe gros van scheepen bij provisie soude mogen gebruycken; daervan de resolutie ingestelt ende mede naerder geresumeert soude worden.

168. De vergaderinghe inclinerende tot scheyden is vanweeghen de heeren Committeerde Raden voorgeslaegen dat vooreerst ordre gestelt most werden totte betaelinge van verscheyden lasten ende hooghdringende nooden die geen uytstel connen lijden, als daer is het affterstal van den voerluyden van ’t jaer 1635, 1636 ende 1637, bij missive van Zijn Hoogheyt van den 1^en deeses serieuselijcken gerecommandeert; het affterstal van de capiteynen ende matroosen so ter zee als opte binnenstromen; het subsidie aen de Admiraliteyten; het cort van de affectatie ende voorts op alle posten in ’t 5^e point van de beschrijvinge beghreepen, tractamenten van militaire personen, betaelinge van de ongerepartieerde soldaten ende vordere lasten in de petitie van den Raedt van State beghreepen, die meest alle so pregnant zijn dat men nyet wel en weet wat eerst off wat lest te betaelen; waeromme dezelve Committeerde Raden versochten dat eenige uytte vergaderinge gecommitteert moghen werden om dienthalven met haer in communicatie te comen. ’t Welck goedgevonden weesende, zijn daertoe gecommitteert een van de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

169. Belanghende de ongeleegentheyt tot Dantsick geweest over ’t voornemen van een nyewen thol bij Zijn Ma.^t van Polen aldaer iure regio ende ex dominio maris in te stellen,  verstaen weesende dat zelffs die van Dantsick haer in posture van wapenen stellen om sulcx te keeren; dat oock den bisschop metropolitain, die ’t meeste bewindt van de saecken van ’t rijck heefft, daertegens is opposerende; is nae deliberatie verstaen dat vanweegen deesen Staet oock bij alle middelen daertegens sal worden gearbeydt ende vooreerst brieven geschreeven aen Zijn Ma.^t ende deesen metropolitain om ’tzelve te dissuaderen als strijdende tegens formele contracten ende so dit nyet ten besten opereert, dat alsdan op ander remediën zal werden gedaght.

170. Het 16^e point van den 200^en penning effter geürgeert weesende, persisteerden verscheyden leeden van alvoren de restanten gesuyvert te mogten zijn, sodat geen conclusie in genomen heefft conne worden.

171. Het 17^e point van de anticipatie van de verpondinge voor ’t jaer 1637 toe te willen staen, verstonden de leeden dat nyet practicabel was om de affectatie ende in allen gevalle omdattet consent tottet zelve middel eerst gedraegen moet worden, daerinne de heeren van Leyden ende eenige andere noch waeren difficulterende so lange de doleantiën op ’t redres nyet conden wesen affgedaen.

172. Is bij den heeren gecommitteerden die beneffens de Committeerde Raden gebesogneert hadden opte nootelijcke betaelinge van de lasten die geen uytstel connen lijden, rapport ghedaen, segghen bevonden te hebben datter wel noottelijcken van doen weesen souden drye à vier millioenen, nyet wel connende oordelen wat voor off nae betaelt dient te werden, off onbetaelt blijvende, meerder confusie soude nae hem sleepen; dat sij daerom goedgevonden hebben voor te slaen dat men van nyeus een somme van 300.000 £ soude doen negotiëren, te imploieren tot sodanige lasten als Committeerde Raden sullen goedtvinden ende dat men teffens meede het haertsteedegelt soude doen collecteren ende innen opten voorghaenden voet mee te imploieren voor de meeste nooden.

Dan was meede in consideratie gecomen off den vergaderinge soude connen scheyden off nyet; eenige meenden dattet noodigh was de vergaderinge te continueren, opdatt tegen ’t huyscomen van ’t leegher, op ’t affschaffen van de militie behoorlijcke ordre moght werden geselt, mitsgaders andere lasten die daeraen dependeren, ’twelck anderssints te lange verloopen zal, weesende noodigh datte remediën daertegens werden geprepareert; alsmeede het redres van de zaecken ter zee mettet stellen van nyeuwe hooffden, ende meede het voltrecken van ’t besogne van Zelant noopende het last- ende veylgelt ende eyntelijck opdat op hoope van consenten de claeghende partijen noch te beeter in ordre gehouden ende alle mutinatiën van ’t volck so te water als te lande voorgecomen werden. Andere weeder meenden best te zijn dat de vergaderinge die nu so lange bijeen geweest heeft werde gedimitteert ende ’tgunt daer te doen staet, dattet zelve deur Committeerde Raden sal mogen werden verschafft.

Deese saecken dan in deliberatie geleyt zijnde teneynde de leeden haer intentie daerop naerder wilden verclaeren, is vooreerst verstaen dattet haertsteedegelt uytgeschreeven, zijn voortgangh neemen en op ’t spoedichste gecollecteert ende gefurneert zal worden opten ouden voet. Ende belanghende de negotiatie van 300.000 £, alsso de leeden ongelast waren, is verstaen dat metten aldereersten consent sal werden ingeschreeven. Ende dat voorts de vergaderinge sal werden gedimitteert ende weeder bijeencomen tegens dinghsdagh toecomende veertien daeghen ende dat daerenteghen de summa rei magh werden gebesogneert ende al sodanige poincten uytgeschreeven die dienaenghaende considerabel zijn, te weeten van ’t affschaffen van de soldaten, van ’t precijs monsteren, van ’t redres van de zaecken ter zee, van ’t last- ende veylgelt opte scheepen mette heeren van Zelant vast te stellen, van den nyeuwe politie van den Raedt voor [’t] jaer 1638 ende diergelijcke meer, die de heeren Committeerde Raden gelast worden teffens uyt te schrijven, opdat eens vigoureuselijck in magh worden geresolveert.

173. Die van ’t Fransse college tot Leyden is toegestaen continuatie van ’t subsidie van 800 £ opten voet als voor deesen, mits datte heeren curateuren sorghe sullen draeghen datten regent De Dieu daeruyt behoorlijck contentement magh worden gedaen.

174. Geleesen weesende de extensie van de resolutie genomen op ’t verlaeten van den admirael Dorp ende teffens den voorslagh van eenige andere aen Zijn Hoogheyt te doen om uytte zelve eenen te eligeren, is daermeede geconformeert ende verstaen dat alle de voorgeslaegen personen Zijn Ex.^tie sullen werden voorgedraegen, doch eenige van ’t Zuyderquartier voeghden daerbij dat men sonder prejuditie van andere voornaemelijck Maerten Herpertsz. tot lieutenant ende Witte Wittertsz. tot vice-admirael van de Mase soude voorslaen ende ten besten recommanderen; dan wierde nyet eenparich gevolght, effenwel verstaen dat eenige uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert om Zijn Ex.^tie deesen voorslagh bekent te maecken ende te versoecken dat op ’t spoedighste uytte zelve eenen lieutenant-admirael gelieve te eligeren ende soo ’tzelve noch eenige tijdt van doen hadde, dat dan ten minsten over ’t nieuwe gros van de Zeeuwsche scheepen ende eenige scheepen van de Visserije den commandeur Jan Evertsz. bij provisie magh werden gestelt om den viant uytte Hooffden te verjaegen ende te destrueren is ’t doenlijcken; datte zelve gedeputeerden oock Sijn Hoogheyt sullen erinneren de intentie van deese vergaderinge ten eynde de waertgelders gerevoceert, de ordinaris militie nae behooren vermindert, de soldaten in ’t leeger in haere guarnisoenen mogen werden gesonden so haest als ’t tijdt zijn zal, alvoren behoorlijck gemonstert zijn, soo se in ’t leeger werden bevonden; ende meede desselffs advijs verstaen op ’t affschaffen van de huyshuuren aen de ambassadeurs, mitsgaders opte consideratiën van den heer Boreel ende de grieven waeromme Zijn Ed. nyet geraeden vindt daernaetoe te ghaen sonder opte zelve alvooren te hebben satisfactie. Werdende hiertoe versocht ende gecommitteert twee uytte heeren Committeerde Raden, den heer Conradus, eenen van Rotterdam ende eenen van Hoorn, doch wierde ’tzelve bij Hoorn om haer ongeleegentheydt geëxcuseert ende daerom verstaen dat geresumeert soude werden.

175. De heeren burghermeesteren van Rotterdam is op haer versoeck toegestaen alle jaeren op haeren gewoonlijcken tijdt nu voortaen een vierde burghermeester te moghen kiesen ende hebben in conformité ende opten voet van haere privilegen ende dat haer daertoe brieven van octroy in forma sullen worden gegheeven.

176. Is meede ten versoecke van dezelve goedgevonden te doen renoveren ende publiëren het placcaet tegens onthouden ende misbruycken van de brouwerstonnen, met zeeckere ampliatie tot voorcominge van eenige cavillatiën daerbij gevoeght.

177. Is meede bij den heeren van Alckmaer ende ’t heele Noorderquartier geproponeert dat nootsaeckelijcken het College van de Admiraliteyt aldaer in plaetse van de verlooren scheepen vier nyeuwe sal moeten timmeren, alsso maer drie die bequaem zijn hebben overgehouden ende daermeede den vaert op Oosten ende Noorwegen geensints connen verseeckeren; versochten daeromme dat haer hiertoe behoorlijcke penningen moghten worden behandight off geaccordeert dat dezelve van de in te willigen negotiatiën souden mogen corten. Dan is geen resolutie op gevallen, maer de heeren Committeerde Raden aengeseyt in haer petitie bij de pointen van beschrijvinge te doen hiermeede op te willen setten.

178. Die van Amsterdam claeghende datte goederen van haer ingeseetenen uyt Engelant binnen Rotterdam gebracht om vorder vervoert te worden, aldaer bij den schout deur instigatie van den courtmaster werden gearresteert onder pretext van zeecker placcaet van ’t jaer 1632 ter Generaliteyt, tegens het goedvinden van deese vergaderinge gearresteert, dat effenwel in deesen nyet applicabel, willende de coopluyden deeser landen perssen om bij eede te verclaeren dat zij die goederen voor haer eygen provisie ende nyet voor Engelssen hier te lande hebbben doen coopen ende overvoeren, dat t’eenemael buyten reeden is ende telckens bij de leeden van de vergaderinge teghengesproocken, nyet draeghelijcken dan voor Engelssen zelve, die in Engelant wonen ende nyemant anders versochten daeromme; dat dit arrest bij de vergaderinge affgedaen ende de goederen moghten werden ontslaegen gelijck op gelijcke saecke in martio 1635 is goedtgevonden.

De heeren van Rotterdam verclaerende haer geen partije te stellen, is nae deliberatie verstaen dat gelijcke brieven als voor deesen aen den officier van Rotterdam sullen werden geschreeven, bij dewelcke denzelven zal worden gelast ’t arrest opte goederen van eenen Johan Victorijn gedaen, costeloos ende schadeloos aff te doen ende hem te wachten van in toecomenden dies meer te pleeghen off dat nae behooren daertegens zal werden voorsien.

179. Daernae bij den heeren van Amsterdam geproponeert zijnde datt voor ’t scheyden de directeurs van de custscheepen gelt most worden behandight off ten minsten zeeckerheyt gegeeven daermeede zij dezelve scheepen weeder van alles voor eenen tijdt souden connen voorsien ende eenige beesten doen slaghten om goedt vleys te hebben, sonder welcks geen apperentie is dat yemant ergens een handt toe uytsteecken zal, ende alle de scheepen aen landt blijven leggen ende alsso de zeevaert genochsaem geabandonneert, is nae deliberatie verstaen datte vorige directeurs deur de magistraten met eernst sullen versocht worden omme voor noch een corten tijdt te willen in haer dienst gecontinueert met vaste beloffte dat haer de nodighe penningen sullen worden verschafft.

180. D’zelve urgerende dat deur gedeputeerden op gisteren gestelt Zijn Hoogheyt moght werden vermaent dat Jan Eversz. in Zelant over het nyeuwe gros commandeur moght werden gemaeckt, terwijl bij Zijn Hoogheyt opte electie van een lieutenant-admirael werdt geresolveert, is ’tzelve nae deliberatie bij alle leeden goedtgevonden, voornaemelijcken so Sijn Hoogheyt eenigen tijdt van beraedt belangende ’t stellen van een lieutenant-admirael noch soude willen neemen.

181. Van gelijcke dat de heeren Staten van Zelant verwittight moghen werden van ’t scheyden en weeder bijeencomen van deese vergaderinge, opdat belanghende ’t stuck van ’t last- ende veylgelt ende de te vergheeven ampten in den Hoogen Raede geen vergeeffse besendinge herwaertaen in doen, is ’tzelve meede goedtgevonden ende den secretaris daertoe gelast.

182. Alsmeede dat vanweegen de vergaderinge volgens de resolutie ingestelt ende affgesonden sullen worden de brieven aen de bailliu ende schout van Texssel ende Vlielandt met last om de pachters ende cherchers van de convoien aldaer opte stromen van Hollandt impiëterende, bij de cop te vatten ende dezelve tegens te procederen als nae behooren; hetwelck meede eenparich goedtgevonden ende den secretaris last toe gegeeven is.

183. Die van Rotterdam urgeerden meede datte matroosen van Dorp de belooffde betaelinge magh worden gedaen, opdat haeren directeur Maerten Herpertsz. de injurie ende ’t gewelt van ’tzelve volck van zijn lijff ende goederen magh worden affgeweert ende in zijn plaetse andere gecommitteert, alsso nyet beweeght can worden hem weeder in sodanigen periculeusen functie te begheeven, is verstaen datt totte penningen ordre zal worden gestelt ende dat Sijn Hoogheyt zal worden versocht 2 à 3 compagniën binnen Rotterdam te schicken, opdat de belhaemels mogen werden gestrafft ende geapprehendeert.

184. Van gelijcken dat aen ’t volck van de capiteyn Diemen die den ontfanger in zijn huys zijn ingevallen ende ’tzelve dreygen te ruïneren satisfactie magh worden gedaen van sodanige somme van 10.000 £ als sij meede opten ontfanger geassigneert zijn, daertoe dezelve mits de affectatie ende cort van de militie geen overige penningen hebbende, is verstaen de heeren Committeerde Raden te authoriseren om hiertoe de handt te bieden ende uytte eerste penningen dezelve contentement te doen.

185. Van gelijcken dat aen de schuldenaers ende crediteuren aen de Admiraliteyten over ’t leeveren van scheepen ende andere behoefften, verdiende gagen ende anders contentement magh worden gedaen opten voet als in reguarde van de solliciteurs bij de andere leeden goedgevonden is, is verstaen dat alvooren staet van de schulden sal worden gemaeckt ende overgeleevert ende dan op gelet.

186. Van gelijcken dat haer Admiraliteyten die noch 500.000 £ opte quote van Hollandt in de subsidiën ten affteren zijn een reedelijcke somme op reekeninge magh worden gefurneert ten eynde zij beneffens andere leeden convoy voor haer scheepen mogen krijghen, daer sij alsnu eenige maenden nae gewacht hebben, sonder voor haer paerdescheepen nyettegenstaende meenichfuldige instantiën eenige te hebben connen becomen, versoecken dattet zelve in behoorlijcke achtinge magh worden genomen off vinden haer gelast geen middelen meer toe te staen. Is goedtgevonden dit uyt te stellen totte naeste vergaderinge om alsdan nae behooren inne voorsien te worden.

187. Den pensionaris Catz proponeerde meede datte directeurs van de Mase bij hem geweest hadden, hem overleeverende een lijste van de belhaemels die de leste commotie opte betaelinge binnen Rotterdam hebben gemaeckt ende versoeckende dat daertegens exemplariter moght werden voorsien, haer hierentusschen excuserende van de commissie sonder daerinne te connen continueren, maer recommandeerden meede dat gelt moght werden verschafft tot betaelinge van de 15 stuyvers die ijder matroos opte scheepen in Goerede daeghelijcx tegens ouder gewoonte is beloofft bij den heeren commissarisen, opdat dezelve affgedanckt ende de zaecke weeder moght worden gebracht opte gewoonlijcke ordre ende voet.

Is goedtgevonden dewijl de heeren van Rotterdam haer becommert vinden eenige apprehensie van belhaemels, veelmeer straffe te doen sonder de stercke handt in haer stadt te hebben, dat daerom Zijn Hoogheyt sal werden versocht eenige compagniën daerbinnen te schicken. Werdende ’t vorder versoeck de heeren Committeerde Raden ten besten gerecommandeert.

188. Ter occasie van deesen meede in deliberatie geleyt zijnde het 20^e point spreeckende van de continuatie offte discontinuatie van de directeurs opte custscheepen, waeren de leeden daerop eens dat men dezelve gelt behoorde te verschaffen ende dan te versoecken voor nogh een corten tijdt te willen continueren. Dan belanghende de ordre zelff off men weder voor een jaer dezelve behoorde inne te ghaen off te veranderen, waeren de leeden [niet eens], off tenmintsten meenden datte scheepen vuyl sijnde opte gewoone plaetsen ende collegen behooren thuys te comen om gevictalieert ende schoongemaeckt te worden; sodat goedtgevonden de deliberatie op deesen uyt te stellen totte naeste vergaderinge als Zijn Hoogheyt zal weesen thuysgecomen, om met hem daerover naerder te spreecken.

189. Ende alsso op gisteren tottet inschrijven van last opte geëyschte negotiatie van 300.000 £ de novo resolutie genomen is daermeede de heeren Committeerde Raden geen contentement connen neemen, maer daerinne zeecker moeten ghaen ende daeromme versoecken datte leeden tenmintsten op ’t behaegen in willen toestaen, off anderssints andere gelijcke somme haer aenwijsen, worde bij veele leeden om de noots wille op ’t behaegen daerinne geconsenteert, doch andere haer verclaerende om de contrarie last haer so verre nyet te connen elargeren, is goedtgevonden dat alle dezelve leeden van nu aff binnen 8 daeghen haer naerder last sullen inschrijven off dat haer stilswijgen gehouden zal werden voor consent; ende dat daerop datelijck de uytschrijvinge zal werden gedaen.

190. Is effter geleesen de geëxtendeerde resolutie in de zaecke van’t verlaeten van de admirael Dorp ende ’t voorslagh van andere personen om daeruyt eene anderen geëligeert te worden, mettetgunt daeraen dependeert, ende is nae deliberatie daermeede geconformeert ende verstaen datte gedeputeerden denzelven voorslagh beneffens andere saeken vooren gementionneert Zijn Hoogheyt sullen voordraeghen teneynde mette eerste gelegentheyt eenen nyeuwen lieutenant-admirael ende vice-admirael daeruyt magh werden geëligeert, werdende bij de gedeputeerden van ’t Zuyderquartier voornaemelijck gerecommandeert tot lieutenant-admirael Maerten Herpertsz. ende tot vice-admirael Witte Wittertsz., ende in plaetse van de heeren van Hoorn die vertrocken waeren, is om deese resolutie uyt te voeren gecommitteert de stadt van Enckhuysen, die ’tzelve hebben aengenomen.

191. Is meede geleesen den voorslagh van de resolutie so die geëxtendeert was nae de opinie van de meeste leeden op ’t 18^e point van ’t weeren van de stouticheeden der catholijcken, mitsgaders opten requeste van de gedeputeerden van den synode van Zuydt- ende Noordhollandt noopende ’t versochte redres in houwelijcxe saecken ende tegens de grove sonden, daerinne de heeren Edelen nyet conden goedtvinden datte landdrosten ten plattenlande so breede authoriteyt soude werden gegheeven; andere leeden wilden daervan refereren, ’twelck meede eyntelijck goedgevonden is, werdende hierentussen de zaecke in bedencken gehouden.

192. De gesaementlijcke vrouwen van capiteyn Juynbol tot Rotterdam 27 maenden ten affteren zijnde ende veele van derzelver vrouwen in de craem sullende vallen, van dewelcke oock de huyshuuren gedisputeert worden, sulcx dat van coude ende honger geschapen zijn te verghaen ten waere met barmhertige ooghen moghten werden aengesien ende versoeckende daeromme dat uyt compassie tenmintsten 4 Ã 5 maenden haer souden moghen werden gepresteert. Is goedtgevonden deese zaecke ten besten aen de heeren Committeerde Raden te recommanderen omme uytte eerst incomende penningen daerinne eenige voorsieninge te doen.

193. Het 17^e point om te consenteren in de verpondinge voor ’t jaer 1637 ende daerop goedt te vinden de anticipatie van ’tzelve middel, worde bij de heeren van Leyden de oude verpondinge geconsenteert, doch het geredresseerde geëxcuseert tottet affdoen van de doleantiën; Amsterdam conde oock in ’t redres toestaen, mits datte huysen van de godtshuysen sowel als de landen exemptie souden genyeten; meest alle andere conden om den noots wille in ’t middel zelff consenteren, maer nyet in de anticipatie om de affectatie wille; sodat eyntelijck geconcludeert is dat op ’t gemoveerde van Amsterdam de resolutie zal worden naegesien ende dat vorders de difficulterende leeden werden versocht alle debvoiren bij haer principalen te willen aenwenden ten eynde so het consent als de anticipatie van ’t zelve middel magh werden gedraeghen.

194. De heere Joachimi versoeckende dat opte propositie van den agent Boswel doch eenige antwoorde moght werden gegheeven, opdat hij in Engelandt comende Zijn Ma.^t tenmintsten eenigh contentement gheeven magh, weesende buyten alle fatsoen dat men nae so meenichfuldige instantiën van den agent Boswel so traegh in deese zaecke gebleeven is, effen alleens off ons aen de gunste van die croon nyet niet allen geleegen was, daer wij effenwel ’t meeste quaet van hebben te verwachten ende geen cleyn vordel als ten besten van deesen Staet geaffectionneert is.

Is nae deliberatie bij alle leeden goedtgevonden ende geresolveert dat in conformité van het leste concept ter Generaliteyt geapprobeert, antwoordt aen de voors. agent Boswel zal werden gegheeven als bij ’twelcke bestaende maer in effecte in verbis curialibus offte complimenten deese landen geen prejuditie met allen werdt gegheeven. Die van Amsterdam alleen singulier sijnde ende willende alvooren van de substantie van de tractaten wat naerder onderricht zijn, is verstaen dat haeren last metten eersten souden inschrijven. Ende is hiermeede de vergaderinge gedimitteert ende gescheyden.

Finis